İsrailli tarihçi: "Sömürmek için tank değil, artık veriler lazım"

İsrailli tarihçi yazar Yuval Noah Harari, Atina Demokrasi Forumu’na katılmak için gittiği Yunanistan’da Kathimerini gazetesinin sorularını yanıtladı. Harari, yapay zekâ ve gözetim teknolojilerini insanlık için hem fırsat hem de tehdit olarak değerlendiriyor. 

Gazetenin yayınladığı yazıda, “veri (data) sömürgeciliği” kavramı ilginç bulundu. İlgili bölüm şöyle:

Gazete: Sıradan insanlardan çok fazla şey beklemiş olmuyor muyuz?

Yuval Noah Harari:

“Bekleyin, bu benim için çok hızlı” diyemezsiniz. 19. yüzyılda, bazı ülkelerin öncü olduğu Sanayi Devrimini hatırlayın. İngiltere, Fransa ve ABD öncülük ederken diğer ülkeler çok geride kaldılar. Geride kalanlar daha öncelikli başka işleri, yapılması gereken başka şeyler olduğunu söylüyorlardı. Birkaç on yıl sonra resmen ya da gayri resmi olarak Amerikalılar’ın, İngilizler’in ya da Almanlar’ın sömürgelerine dönüştüler.

Şimdi yapay zekâ ve teknoloji ile aynısı oluyor. Yine birkaç ülke bu yeni sanayi devrimine öncülük ediyor, çoğunluk da geride kalıyor. Ama aralarındaki uçurum şimdi daha büyük. 19. yüzyılda uçurum buharlı gemisi ve demiryolları olanlarla olmayanlar arasındaydı. Yapay zekâya sahip olanlarla olmayanlar arasındaki uçurum çok daha büyük.

21. yüzyılda bir ülkeyi sömürgeleştirmek için o ülkeye tanklarınızı yollamanız gerekmiyor. Sadece o ülkedeki verilere (data) sahip olmanız yeterli. Emperyalizmin yeni bir biçimine tanık oluyoruz. Buna “veri (data) sömürgeciliği” de diyebilirsiniz. Her şey verilerle ilgili.

Mesela 20 sene sonra Moskova’da, Pekin’de ya da Vaşington’daki birilerinin, Yunanistan’daki her bir bireyin, her bir siyasetçinin, gazetecinin, yargıcın, komutanın tüm kişisel verilerine sahip olduğunu düşünün. Bütün tıbbi kayıtlarınıza, sorunlarınıza, geçmiş hastalıklarınıza dair bilgilere sahip olacaklar. Tüm cinsel hayatınızı ve son 30 yıldır tanıştığınız herkesi bilebilecekler. Aldığınız her rüşveti, bir azınlık grubu hakkında yaptığınız tüm kötü esprileri bilecekler. Sizce böyle bir senaryoda Yunanistan, bağımsız bir ülke mi olur yoksa “veri sömürgesi” mi olur? 

Yazının tamamını okumak için: “Ülkeleri sömürgeleştirmek için artık tanklara ihtiyaç yok, verilerine sahip olmak yeterli”