Salgın küresel güç dengesini Çin'e doğru değiştirebilir

Yeni koronavirüs salgını dünyanın birçok bölgesinde devam ediyor. Amerika Birleşik Devletleri (ABD), Hindistan ve bazı Avrupa ülkeleri dâhil pek çok ülke salgının ikinci ya da üçüncü dalgasını yaşıyor. Bu bir şekilde bu ülkelerin salgın önleme ve kontrol önlemlerinin başarısızlığını gösteriyor.

Salgının durumunun ciddi olduğu bir dönemde ABD başkanlık seçimlerinin yapılması ülkede yeni bir enfeksiyon ve ölüm artışına neden oldu. Covid-19 vakalarındaki artışın başka bir nedeni, bazı Amerikalı politikacıların salgını siyasal bir olay haline getirmeleri ve hükümetin etkin salgın karşıtı önlemler alma konusundaki gevşekliği olabilir.

Avrupa ülkelerine gelince, bu ülkelerde siyasi koordinasyon eksikliği, zayıf karantinalar ve diğer salgın karşıtı önlemler virüsün kontrol altına alınmasına yaramadı. Gelişmekte olan dünyada Hindistan ile Afrika ülkelerinin, görece zayıf sağlık sistemleri ve sınırlı test yapma imkânlarına sahipti, bu da onların topluluklar içindeki gerçek bulaşma durumunu değerlendirmelerini ve salgını kontrol altına almak için etkin önlemler almalarını zorlaştırdı.

SALGININ KÜRESEL EKONOMİ ÜZERİNDEKİ ETKİSİ ÇOK BÜYÜK

Dünya ölçeğindeki artan yeni vaka sayıları küresel durumun yakın bir zamanda normale dönmeyeceğini gösteriyor ve insanlar belki de bir süre için yeni koronavirüsle yaşamayı öğrenecekler.

Salgının küresel ekonomi üzerindeki etkisi çok büyüktü, 2008 küresel finansal krizinin etkisinden daha büyük ve belki de Büyük Buhran'ın etkisinden de daha büyük. Bu haliyle, salgın küresel ekonomik yapıyı büyük ölçüde değiştirebilir ve dünya ekonomisi yakın gelecekte durgunluk içinde olmasa da halsiz kalabilir.

Zayıf tüketim ve azalan ticaret kötümser pazar beklentilerine yol açtı. Ve buna uygun olarak, girişimlerin yatırımları artırma istekleri ya da ihtiyaçları azalabilir. Bu gelecekte üretim kapasitesinin daha da düşmesiyle sonuçlanabilir ve küresel ekonomiyi durgunlaştırabilir.

Genel olarak, artan işsizlik birçok ekonomi için büyük bir sorun haline geldi. Ayrıca, ABD gibi bazı ülkelerde insanlar görece düşük tasarruf oranlarına sahip olduğu için, ekonomik bir gerilemenin kısa dönemde bile düşük ve orta gelir gruplarının geçim şartları üzerinde ciddi etkileri olur ve sonunda toplumsal ayaklanmalara neden olabilir.

Görece zayıf riske dayanıklılık kapasitesine sahip birçok küçük ve orta ölçekli işletme salgının etkilerini atlatamayabilir. Küçük ve orta ölçekli işletmeler asıl istihdam yaratıcılar olduğu için, bunların iflas etmesi işsizliği daha da artırarak bir kısır döngü yaratabilir.

ÇİN ULUSLARARASI SERMAYE İÇİN EN ÇEKİCİ PAZAR HALİNE GELEBİLİR

Batı dünyasında salgının etkilerini gidermek için uygulanan parasal ve mali politikaların etkileri az oldu. Birçok Batılı ülke faiz oranlarını sıfıra hatta eksiye indirerek birkaç büyük ölçekli parasal rahatlama politikaları yürürlüğe soktu, ama bunların etkisi sınırlı oldu.

Birçok ülkedeki gerçek ekonomi hâlâ yavaş olduğu için ister sermaye piyasalarına giren ister emlak piyasasında spekülasyon yapmak için kullanan büyük ölçekli likidite akışları ve sonuç olarak genel ekonomik durum değişmedi. Birçok Batılı ülkenin yüksek borç oranı olduğu için, mali politikaların ekonomi ve istihdam üzerindeki etkisi oldukça sınırlı kaldı.

Dolayısıyla, salgının küresel ekonomi üzerindeki etkisinin uzun dönemli ve birçok kişinin düşündüğünden daha ciddi olduğu açık. Dünya ölçeğinde etkin ve güvenli ölçekte aşı tedarik edilemezse, salgın kontrol edilemez ve ekonomik toparlanma V şeklinde olmak yerine L şeklinde olur yani uzun ve soğuk bir kışa benzeyen uzun dönemli bir çöküş.

EKONOMİK DENGE BATI'DAN DOĞU'YA KAYDI

Bazı ülkelerdeki yavaş ekonomi, ağır borç yükü, yüksek işsizlik oranları ve genişleyen gelir farklılıkları gibi iç sorunlar zenginler ile yoksullar arasında ve farklı etnik gruplar arasında çatışmaları tetikleyebilecekken küresel durgunluk küresel güvenlik ile barışı tehdit eden ve büyük ülkeler arasındaki güç dengesini değiştiren bazı bölgelerde bazı jeopolitik çatışmalara yol açabilir.

ABD ve Avrupa ülkeleri gibi geleneksel ekonomik güçler bir süre için yavaş büyüme tuzağına düşebilecekken, Çin küresel büyümenin motoru ve uluslararası sermaye için en çekici pazar haline gelebilir, özellikle virüsü büyük ölçüde kontrol altına aldığı ve tekrar büyüme yoluna girdiği için. Ayrıca, Çin, ABD ve Avrupa arasında yakın gelecekte üçlü bir ekonomik rekabet olması da mümkün.

Ekonomik dengenin Batı'dan Doğu'ya, özellikle Çin'e kayması, küresel yönetişim modelinde, Çin'in daha önemli bir rol oynayacağı ve daha büyük söz sahibi olacağı bir değişikliği gerektirebilir.

(Mei Guanqun, China Daily - Çeviri: CRI-Türk)