Etiyopya ilk Müslüman başbakanını seçmeye hazırlanıyor
Etiyopya’daki iktidar koalisyon partilerinden Oromo Demokratik Halk Örgütü başkanlığına Abiy Ahmed’in seçilmesiyle ülke, tarihinde Bakan Haile Mariam’ın ardından ilk kez Müslüman bir başbakan seçme yolunda ilerliyor.
Oromo Demokratik Halk Örgütü (UDPO) Merkezi Komitesi’nin 81 üyesi dün akşam ülkenin başkenti Addis Ababa’da düzenlenen olağanüstü toplantıda oy birliği ile Abiy Ahmed’i başkan seçti. Komite eski başkan Lima Migrissa’yı da Ahmed’in vekili olarak atadı. Merkez Komitesi özelde Oromo halkını genelde tüm Etiyopya’yı ülkenin kalkınması için çalışan cephenin yanında yer almaya çağırdı.
Etiyopya hükümetinin muhtemel başkanına yakın kaynakların verdiği bilgiye göre Abiy Ahmed, Hristiyan bir anne ve çiftçilikle uğraşan Müslüman bir babadan dünyaya geldi. Kendisinin askeri ve istihbarat alanlarında önemli geçmişi bulunuyor. Albay rütbesiyle Etiyopya ordusunda hizmet veren Ahmed, Ruanda Barış Gücü’nde de görev yaptı.
Yerel çatışmaları çözmek için Addis Ababa Üniversitesi Barış ve Güvenlik Araştırmaları Enstitüsü’nden (IPS) ekim ayında doktora derecesi alan, İngilizce ve aynı zamanda 3 Etiyopya yerel dili konuşan Ahmed, 2015 yılında Bilim ve Teknoloji Bakanı olarak atandı.
Yeterli seviyede temsil edilmediklerinden şikâyet eden ülkenin en büyük etnik guruplarından Oromo ve Amhara’nın kızgınlığını yumuşatan Abiy Ahmed’in seçilmesi dikkat çekici olarak değerlendiriliyor.
Bu iki etnik grubun bir arada yaşadığı Oromo ve Amhara’da 2015 ve 2016’da çıkan şiddet olayları yüzünden yüzlerce insan öldü. Bu iki bölge, ülkenin en kalabalık yerleşim yerlerinin başında geliyor.
Ülkedeki muhalif eylemler başkent Addis Ababa’ya yönelik hazırlanan kentsel kalkınma planına karşı çıkmak için başlamış, daha sonra insan hakları ihlalleri, toprak çekişmeleri ve siyasi kısıtlamalara karşı genişleyerek devam etmişti. Etiyopya’nın sanayi bölgesi olarak bilinen Oromo halkı, topraklarının yabancı yatırım şirketlerine büyük meblağlara satılmadan önce kendilerinden yok pahasına satın alınmasından şikâyetçi. Yine daha önce kendilerinin ya da ailelerinin olan topraklar üzerinde kurulan fabrikalarda iş bulamamaları da rahatsız oldukları konular arasında.
Yeni fabrikaların ve yabancı çiçek çiftliklerinin kurulduğu ve ülkenin 99 milyon nüfusunun yarısından fazlasını oluşturan Amhara ve Oromo halkı, merkezi hükümet tarafından kötü muamele görmekten dolayı hayal kırıklığı yaşıyor.
Etiyopya Başbakanı Haile Mariam, reformların gerçekleşmesi için ülke tarihinde eşi benzeri görülmemiş bir şekilde Perşembe günü istifa etmişti. Zira iktidar koalisyonu nüfus olarak Afrika’nın ikinci en büyük ülkesinin istikrarını tehdit ediyordu.
Etiyopya, bölgenin en büyük ekonomisi ve Batı’nın radikal militanlarla savaşında kilit müttefiği konumunda. Ancak insan hakları örgütleri hükümeti, gazetecileri ve muhalif siyasetçileri hapse atmakla eleştiriyor.
İktidar koalisyonundaki Etiyopya Halk Devrimci Demokratik Cephesi, birden fazla partiden oluşuyor. Bu cephe 1991’deki askeri rejimi yendikten sonra ülkeyi yönetmeye başladı.
Uzmanlar, iktidar koalisyonunu yeni başkan seçilmesine hazırlık olarak liderlik için Abiy Ahmed’i tercih etmesini siyasi açıdan bir dönüm noktası olarak görüyor. Bu süreçte iktidar koalisyonu partileri adaylarını belirlemek için yoğun toplantılar yapıyor.
Etiyopya’da siyasi gerilim
Etiyopya Başbakanı’nın istifası Kabine tarafından olağanüstü hal ilan edilmeden hemen önce geldi.
Savunma Bakanı Sirac Farajisa, siyasi istikrarı ve anayasal düzeni tehdit eden mevcut koşullar nedeniyle olağanüstü hal ilan etmeye mecbur kaldıklarını söyledi. İktidar koalisyonu, protestoların baskısı altında gerginliği gidermeyi amaçlayan reformları kabul etti ve böylelikle siyasi tutukluların serbest bırakılması da dahil olmak üzere ulusal bir uzlaşı iklimi teşvik edilmiş oldu.
Etiyopya Dışişleri Bakanı Dr. Workneh Gebeyehu, Addis Ababa’daki yabancı diplomatlarla yaptığı son görüşmede “ülkenin geçen hafta olağanüstü hal ilan ettikten sonra barış ve istikrar ortamına geri döndüğünü” söyledi.
Başbakan’ın istifası ülkedeki sorunların çözümünün bir parçası olarak görülüyor. Ancak parlamentoda yerine birisi seçilene kadar görevini sürdürecek.
Etiyopya haber ajanslarının bildirdiğine göre Devlet Başkanı Mulatu Teshome, ordunun üst komutasına terfi eden subaylara madalyalarını ve nişanlarını takdim etti. Bunlar arasında 4 general, 3 tuğamiral ve 14 de tuğgeneral bulunuyor. Törende Mulatu, askerlerin iyi bir performans sergileyerek görevlerini en iyi şekilde yaptıklarından övgüye layık olduklarını söyledi. (Ajanslar)
