İnternet özgürlüğü tehlikede mi? Telif polisi olabilir mi?

Avrupa Parlamentosu telif hakkı yasası reformunu onayladı. Reform uyarınca korumaya alınmış içeriklerin yüklenmemesinden internet platformları sorumlu olacak. İnternet özgürlüğünün kısıtlanması ve sansürden korkan, Avrupa çapında yüzbinlerce insan hafta sonu reformu protesto etmişti. Kimi köşe yazarları bu endişeleri paylaşırken diğerleri reformdan memnun.

Reform karşıtlarının iddia ettiği gibi internetin sonunun geldiğini söylemek imkansız, diyen Çek gazetesi Hospodářské noviny:

“Duygusallığı bir kenara bırakmak lazım. Kimse interneti kapatamaz ya da sansürleyemez. İnternet işlemeye devam edecek. Bugün yasal olan, yarın da yasal kalacak. Ve normal kullanıcılar için değişen hiçbir şey olmayacak. Gerçek kavga üst katmanlarda, içerik üretenler ile internet devleri arasında veriliyor. Başkalarının emeği sayesinde, ziyaretçi sayısı ve reklam üzerinden gelir sağlanıyorsa, bu gelir adil bir şekilde paylaşılmalı. Medya kuruluşlarının internetten bu yolla gelir sağlamasına uzanan yol hala çok uzun.” yorumu yaptı.

AB, karmaşık konuları düzenleyebileceğini gösterdi, diyor İtalya'nın Milano şehrinde yayınlanan günlük gazete Corriere della Sera köşe yazarlarından Daniela Manca:

“Avrupa, zamanında tartışmalı olmasına rağmen bugün bütün dünyanın kabul ettiği Genel Veri Koruma Tüzüğü'nde de kendini kural koyan ve bu kuralları özenle geliştiren bir kurum olarak konumlandırmıştı. Koyulan kurallar medeni şekilde bir arada yaşamanın ve kalkınmanın temellerini oluşturuyor. Şimdiyse somut ve bilgi sahibi bir kamuoyu oluşmasına imkan tanıyan ifade özgürlüğü ve içeriklerin yeniden üretimi sağlamak söz konusu olduğunda, bunlar daha da önem kazanıyor.” dedi.

Telif polisi olmaz

İsveç gazetesi Dagens Nyheter, büyük internet hizmet sağlayıcılarının telif hakkı olan içerikleri filtreleyebileceğinden emin değil:

“Pornografik bir fotoğraf ile antik bir heykeli dahi birbirinden ayıramayan bir platformlara, şimdi telif hakları polisliği rolünü vermek anlaşılır gibi değil. Büyük internet firmalarının alıntıları, hicvi ve internet 'mem'lerinin getirdiği gereksinimleri yerine getirmek konusunda irade ve beceri gösteremeyeceklerinden endişeliyiz. Ayrıca küçük aktörlerin istenen filtreleri kurma imkanına sahip olmadıklarına dair haklı bir endişe de var. ... En doğrusu internet devlerinin, istemedikleri her şeyi filtrelemekten oluşan kolay yolu seçmek yerine bugüne kadar kaçındıkları yayıncılık sorumluluklarını nihayet üstlenmeleri.”

Avrupa gençliği görmezden geliniyor

Avusturya gazetesi Der Standard, Avrupa Parlamentosu'nun bu kararıyla bütün bir kuşağı görmezden gelmesini eleştiriyor:

“Youtube gibi platformların koca bir kuşak için ne kadar önemli olduğunu çoğu parlamenter ... kavrayamıyor ve bunda şaşılacak bir şey de yok: 2018 yılında Avrupa Parlamentosu üyelerinin yaş ortalaması 51'di. Öte yandan telif haklarında bir reform yapmanın zorunlu olduğuna şüphe yok. Bunu kimse sorgulamıyor. Yükleme filtreleri olmadan da uygulanabilecek bir sürü zekice öneri var. Ama bunların yerine hiç bir konuda uzlaşmaya yanaşmadan Avrupa'da interneti sansüre dönüşme potansiyeli olan bir alt yapıya mahkum kılan ve gençliğin dijital yuvalarından dışarı atan muğlak bir yasa metninde ısrar edildi.”

Büyük şirketler ile AB politikası arasında yürütülen gizli bir oyun

Slovenya'nın Večer gazetesi perde arkasında büyük şirketler ile AB politikası arasında yürütülen gizli bir oyunun kokusunu alıyor:

“Sadece Facebook ve Google gibi teknoloji şirketleri değil, onların dışındaki büyük şirketlerin de sadece kendi işlerine gelen içerikleri göstererek kamuoyu oluşturmak istedikleri çok açık. Telif haklarının korunmasının, sansürü altına kolayca saklayabileceğiniz bir kisve olduğunu biliyoruz. ... Öte yandan bu şirketlerin, lobi bütçelerinin astronomik rakamlara ulaşması bir yana, siyaset ve ekonomi arasındaki transferlerden çıkar sağladıklarının ve çalışanlarının Avrupa kurumlarında önemli pozisyonlara gelebildiklerinin de pekala farkındayız. ... Bu şirket çalışanlarına kulak veren siyasetçilerse yüksek maaşlı yönetici pozisyonlarına getirilerek ödüllendiriliyor.”

Yeni düzenlemeler ne öngörüyor?

Yeni düzenlemeler uyarınca YouTube, Facebook gibi sosyal medya platformları, telif hakkı kurallarını ihlal edecek içeriklerin yüklenmemesini sağlamakla yükümlü. İnternet platformları müzisyenlere, yazarlara ait içerikleri kullanmak istediklerinde, hak sahiplerine ücret karşılığında lisans bedeli ödemek zorunda kalacak. Google News ve benzeri platformlar da arama sonuçlarında yer verdikleri haberler için ilgili yayıncılara ücret ödemekle yükümlü olacak.

Wikipedia gibi bilgi kaynağı, kar amacı gütmeyen platformlar araştırma ve eğitim amaçlı bilgi paylaşmaya devam edebilecek. Kuruluşunun üzerinden üç yıl geçmemiş, yıllık geliri 10 milyon euronun altında olan, kullanıcı sayısı aylık beş milyonun altındaki firmalar için istisna tanınacak. Özellikle gazeteciler, yazarlar ve sanatçılar, ürettikleri içerikler için hak ettikleri karşılığı almayı umut ettikleri için yıllardır destekledikleri reformların kabulünü memnuniyetle karşılarken, bu düzenlemelere yoğun itirazlar sürüyor. (Ajanslar)