İran İslam Cumhuriyeti’ndeki kamucu ekonomi halkın faturalarını nasıl hafifletiyor?
"Bu, İran devletinin bu kişiye sağladığı aylık yardımların, bu vatandaşın çeşitli hizmetler için yaptığı harcamalardan daha fazla olduğu anlamına geliyor. Bu durum, gelişmiş Batı ve zengin Arap ülkeleri de dahil olmak üzere tüm dünyada son derece nadirdir."
Geçenlerde Iraklı İslamcı yazar ve birçok eserin müellifi Ali El-Mümin'in, İran halkının devletten aldığı yardımlara değindiği yazısını okudum.
Ali el-Mümin’in Telegram hesabındaki gönderi, annesi üzerinden[i] İran vatandaşlığı alan Iraklı genç bir adamın deneyimini anlatıyor. Evli ve üç çocuk babası olan bu kişi İran'ın Meşhed şehrinde yaşıyor.
Bu kişi, Iraklı yazara, üç yıl İsveç-Stockholm ve iki yıl Birleşik Arap Emirlikleri-Dubai’de olmak üzere önceki ikametleri ile İran'daki yaşam koşullarını karşılaştırdı.
Çift uyruklu bu genç, İran devletinin her bir vatandaşına aylık 300.000 tümen (yaklaşık 8 dolar) tutarında maddi yardımda bulunduğunu söylüyor. Ailesinin beş üyesi olduğu için ayda 1.500.000 tümen alıyor, bu da 40 dolara karşılık geliyor. Bu miktar, devletin sunduğu tüm hizmetlerin masraflarını karşılamasına yetiyor. Bu hizmetler aşağıdakileri içeriyor:
1- Kesintisiz elektrik ücreti: aylık 120.000 tümen (3.02$).
2- Su faturası: Ayda 80.000 tümen, yani 2.10$.
3- Likit gaz ücretleri, yani evin boru sisteminden geçen gaz. (İranlılar tüp gaz gibi şeylere aşina değiller.): Ayda ortalama 110.000 tümen, bu da 3 dolara denk geliyor.
4- Sabit hat telefon ücretleri, abonelik ve ölçülü yerel ve ulusal kullanım dahil: ayda 30.000 tümen, yani 80 sent.
5- Sınırsız Wi-Fi ücreti: Ayda 90.000 tümen, bu da 2,60$ ediyor.
6- Kendisi, eşi ve en büyük oğlu için üç hatlık cep telefonu ücreti: ayda ortalama 90.000 tümen, yani 2,60 dolar.
7- Kendisi, eşi ve en büyük oğlu için üç mobil hat için sınırsız internet ücreti: ayda 60.000 tümen, yani 1,80 ABD doları.
8- Arabaları için sübvansiyonlu benzin fiyatı (depoyu dört kez dolduruyor): Ayda ortalama 420.000 tümen, bu da 11 dolara eşdeğer.
Benzinin litresi 8 kuruş. İran hükümeti, her bir kişisel arabaya ayda 60 litreyi, litre başına 1.500 tümen indirimli bir değerle veriyor, bu da yalnızca 4 sent ediyor. Ancak benzinin, litresi 8 kuruş sübvansiyonlu fiyattan satın alınması karneye bağlanmıyor.
9- Beş kişilik sağlık sigortası ödemesi: Ayda 300.000 tümen, yani 8 dolar tutuyor. Sigorta tüm ameliyatları, tedavileri, ilaçları, röntgenleri ve diğer tıbbi prosedürleri kapsıyor.
Bu durumda bu vatandaşın elektrik, su, gaz, haberleşme, internet, sağlık sigortası, benzin gibi tüm giderlerini karşılamak için her ay ödediği toplam tutar yaklaşık 1.300.000 tümen, yani 34 dolardan ibaret.
Bu, İran devletinin bu kişiye sağladığı aylık yardımların, bu vatandaşın çeşitli hizmetler için yaptığı harcamalardan daha fazla olduğu anlamına geliyor. Bu durum, gelişmiş Batı ve zengin Arap ülkeleri de dahil olmak üzere tüm dünyada son derece nadirdir. Devlet, bu hizmetlerin yanı sıra eğitim, sosyal güvenlik ve eğlence sektörlerinde de vatandaşlarına yardım sağlamaktadır.(Ali Abadi:Alahednews / Çeviri: Medya Şafak)
[i] İslam Cumhuriyeti yetkilileri, İranlı bir anne ve yabancı bir babadan doğanlara İran vatandaşlığı verirken, Lübnan da dahil olmak üzere birçok Arap ülkesi, yabancı bir babadan doğanlara bu hakkı vermeyi reddediyor.
