OHAL İnceleme Komisyonu: İstatistiklerle kabul ve ret oranı

Görev süresi 22 Ocak'ta sona erecek olan Olağanüstü Hal İşlemleri (OHAL) İnceleme Komisyonu tüm başvuruları karara bağladı.

15 Temmuz 2016 darbe girişiminin ardından 23 Ocak 2017’de Kanun Hükmünde Kararname (KHK) ile kurulan komisyon yaklaşık altı sene görev yaptı. 

OHAL İnceleme Komisyonu’na 31 Aralık 2022 itibariyle 127 bin 292 başvuru yapıldı. Komisyon bu başvurularının tamamını karara bağladı. 

Başvuruların yüzde 86’sı ret ile sonuçlanırken yüzde 14’ü kabul edildi. Komisyon toplam başvuruların yüzde 40’ını ilk senede, yüzde 77’sini ise ilk iki senede karara bağladı. 

Toplam başvurunun yüzde 43’ü ise sonraki üç yılda sonuçlandı. İlk yılın sonunda kabul oranı yüzde 7,4 iken bu oran her sene daha da yükseldi.

OHAL İnceleme Komisyonu 2017-2022 faaliyet raporunu ret ve kabul oranı dahil olmak üzere başvuru ve sonuçlarına dair istatistikler içeriyor. 

Komisyona yapılan 127 bin 292 başvurudan 17 bin 960’u kabul edilirken 109 bin 332’si ret ile sonuçlandı. Ret oranı yüzde 85,9 olurken kabul oranı yüzde 14,1 oldu. 

2018 yılı sonunda başvuruların yüzde 40’ı, 2019 sonunda yüzde 79’ı karara bağlandı. 2020 sonunda başvuruların yüzde 89’u; 2021 sonunda yüzde 95 ve 2022 sonunda ise tamamı sonuçlandı. 

Zaman geçtikçe ret oranı düştü

OHAL İnceleme Komisyonu’nun ret ve kabul oranları yıllar içinde değişti. 2018’de kabul oranı yüzde 7,4 iken 2019’da karar veriler başvurularda bu oran yüzde 12,3’e çıktı. 

2020’de karara bağlanan başvuruların yüzde 25,5’i kabul edildi. 2021’de sonuçlanan başvuruların yüzde 34,4’ü kabul edilirken 2022’de bu oran yüzde 28,8 oldu.

Öte yandan ilk yıllarda karar sayısı çok daha yüksek iken ilerleyen yıllarda ise karar verilen dosya sayısı oldukça düşmüştü.

Ret-kabul oranına kümülatif olarak baktığımızda ise sonuçlar şöyle: 2018 sonunda kabul oranı yüzde 7,4 iken 2019 sonunda o güne kadar sonuçlanan toplam dosyalarda kabul oranı yüzde 9,8’e çıktı.

(2019 sonu sonuçları 2018 ve 2019 yıllarının toplamını gösteriyor) 2020 sonunda toplam kararlarda kabul oranı yüzde 11,7 iken bu oran 2021 sonunda yüzde 13,3’e ve 2022 sonunda yüzde 14,1’e yükseldi.

Veriler OHAL İnceleme Komisyonu’nun kararların büyük bir kısmını 2019 yılı sonunda verdiğini gösteriyor. 2019 sonunda başvuruların 98 bin 300’ünde karar verildi. Sonraki üç boyunca ise 28 bin 992 başvuruyu sonuçlandırdı.

OHAL İnceleme Komisyonu’na yapılan başvuruların neredeyse tamamı 2018 yılı sonuna kadar gerçekleşti. 

31 Aralık 2018 itibariyle başvuru sayısı 125 bin 600 oldu. Bu da başvuruların yüzde 99’una karşılık geliyor. 

Öte yandan Komisyonun 2017-2022 faaliyet raporu ile önceki açıkladığı verilerde küçük farklar bulunuyor. Bu haberdeki veriler son faaliyet raporuna dayanıyor.

OHAL İnceleme Komisyonu’na eleştiriler: Etkili başvuru yolu değil

Hukukçu Kerem Altıparmak, OHAL komisyonunun 'etkili başvuru yolu olamayacağını' belirtiyor. 

Altıparmak, sosyal medya paylaşımlarında komisyonun yargı yoluna başvuruyu geciktirdiğine dikkat çekiyor.

OHAL İnceleme Komisyonu ne zaman kuruldu, ne kadar çalıştı?

OHAL İnceleme Komisyonu 23 Ocak 2017’de 685 sayılı KHK ile kurulurken 22 Mayıs 2017’de çalışmalarına başladı. 

Komisyon 22 Aralık 2017’de başvurulara ilişkin karar vermeye başladı. OHAL İnceleme Komisyonu iki yıl için kurulurken bu süre uzatılarak beş yılı aştı.

OHAL İnceleme Komisyonu hangi konularda karar verdi?

OHAL İnceleme Komisyonu, olağanüstü hal kapsamında doğrudan kanun hükmünde kararnameler ile gerçekleşen aşağıdaki işlemler hakkındaki başvuruları değerlendirip karar verdi.

• Kamu görevinden, meslekten veya görev yapılan teşkilattan çıkarma ya da ilişiğin kesilmesi.

• Yurt dışı öğrencilikle ilişiğin kesilmesi.

• Dernekler, vakıflar, sendika, federa

syon ve konfederasyonlar, özel sağlık kuruluşları, özel öğretim kurumları, vakıf yükseköğretim kurumları, özel radyo ve televizyon kuruluşları, gazete ve dergiler, haber ajansları, yayınevleri ve dağıtım kanallarının kapatılması.

• Emekli personelin rütbelerinin alınması.

• Olağanüstü hal kapsamında yürürlüğe konulan kanun hükmünde kararnamelerle gerçek veya tüzel kişilerin hukuki statülerine ilişkin olarak doğrudan düzenlenen işlemler. 

Ret alanlara mahkeme yolu açık

OHAL Komisyon kararları tebliğ edilmek üzere kişilerin en son görev yaptığı kurumlara teslim etti.

Başvurusu kabul edilen kişilerin atama işlemi, ilgisine göre en son görev yapılan kurum ve Yükseköğretim Kurulu Başkanlığı tarafından yapıldı. 

Komisyon kararlarına karşı, kararın tebliğinden itibaren altmış gün içinde Hâkimler ve Savcılar Kurulunca belirlenen Ankara idare mahkemeleri nezdinde ilgilinin en son görev yaptığı kurum veya kuruluş aleyhine iptal davası açılabiliyor. 

Ancak bu kişiler, yargıya başvurabilmek için OHAL İnceleme Komisyonu kararını beklemek durumunda. (Euronews)