İngiliz savunma bakanlığının Suudilerle 50 yıllık skandalı ifşa edildi
İngiliz Savunma Bakanlığı tarafından yapılan ödemelere ilişkin ifşaatlar, Birleşik Krallık rejiminin Suudilerle onlarca yıldır yaptığı anlaşmaların doruk noktasına ulaştığını gösteriyor.
İngiliz gazetesi The Guardian, İngiltere savunma bakanlığı ile Suudi Arabistan arasındaki bir yolsuzluğun detaylarını açıkladı.
Habere göre İngiltere’nin Suudi Arabistan’la onlarca yıl süren silah anlaşmaları yapma süreci, 1960’larda Dışişleri Bakanlığı’na ait gizli bir telgrafta “inkar edilebilir bir katakulli” olarak tanımlanan şeye dayanıyordu: Suudiler ödeme istiyordu ve İngiliz yetkililer de ödeme konusunda rahattı. Ancak ikisi de evrak üzerinde parmak izlerinin olmasını istemiyordu.
Sözleşme, Savunma Bakanlığı yetkililerinin Suudilere askeri iletişim ekipmanı tedarikini öngören 1.6 milyar sterlinlik savunma anlaşmasını rayında tutma telaşının ortasında imzalandı.
Sangcom adı verilen bu anlaşma o sırada, 2007 ile 2010 yılları arasında Suudi Prens Miteb bin Abdullah’a yapılan ödemeleri soruşturan yolsuzlukla mücadele kurumu Serious Fraud Office (SFO) tarafından soruşturuluyordu.
Suudi kraliyet mensupları arasında yolsuzluk yaygın olsa da, eleştirmenler Miteb ve diğerlerinin gözaltına alındığı “yolsuzlukla mücadele” tasfiyesinin Prens Muhammed’in rakiplerini ortadan kaldırmaya yönelik yargısız bir çabası olduğunu söylüyorlar.
Savunma Bakanlığı’nın, Suudi Arabistanlı üst düzey isimlere gizli ödemeler yapılmasını kolaylaştırdığı iddialarıyla karşı karşıya kalacak bir şirkete milyonlarca sterlin sağladığının ortaya çıkması, elli yıldır süregelen bir tartışmanın zirvesine işaret ediyor.
2014-2017 yılları arasında Savunma Bakanlığı hesabından aktarılan 8 milyon Sterlin, ilk olarak 1970’lerde kurulan Sangcom adlı önemli bir savunma sözleşmesiyle bağlantılıydı.
1990’larda Cenevre’de görülen bir mahkemede İngiliz hükümetinin Suudi yetkililere yapılan ödemelerden haberdar olduğu ortaya çıktı. Bu süre zarfında Savunma Bakanlığı’nda (MoD) çalışan üst düzey bir memurun iki işadamına İngiliz hükümetinin şirketlerinden offshore bir ağa ödeme yapmalarını istediğini söylediği iddia edildi.
Bu ifşaat neredeyse yirmi yıldır devam eden Sangcom anlaşmasının tam ortasında meydana geldi. Bu anlaşma uyarınca İngiltere, Sang olarak bilinen Suudi Arabistan ulusal muhafızlarına askeri iletişim ekipmanı sağlıyor ve eğitim veriyordu.
1994 yılında bir İngiliz firması olan GPT Special Project Management, Sangcom anlaşmasının ana yüklenicisi olma ihalesini kazandı.
Sözleşmenin gerekliliklerinden biri ihale belgelerinde sadece Madde 8 – “tavsiye edilecek” olarak tanımlanmıştı. Savunma Bakanlığı’ndan gelen kişinin GPT yöneticilerine gizemli Madde 8’in neleri içerdiğini Cenevre’de açıkladığı söyleniyor.
Sözleşme kapsamında gerçekleşen her işlem için GPT, Peter Austin adlı bir iş bitiriciye ait offshore şirketlere gizlice ek bir meblağ ödeyecekti. Savunma Bakanlığı yetkilisi bu ödemelerin çok önemli olduğunu söyledi. Ayrıca gizli kalmaları da gerekiyordu.
Bir başka GPT yöneticisi daha sonra mahkeme belgelerinde “Orta Doğu bağlamında... kolaylaştırma ödemelerine aşinaydım,” diye hatırlayacaktır. “Komisyonlar o zamanlar dünyanın o bölgesinde iş yapmanın ayrılmaz bir parçasıydı.”
2020 yılında Ciddi Dolandırıcılık Ofisi müfettişleri ödemeler nedeniyle iki kişi hakkında yolsuzluk suçlamasında bulundu.
Suudi Arabistan ile yapılan silah anlaşmalarının bir parçası olarak yetkililere ödeme yapıldığı gerçeği SFO tarafından tartışılmamıştır. SFO, 90’lı yılların ortalarına kadar İngiliz hükümetinin bu tür anlaşmalardaki tutumunun “müsamahakar” olduğunu kabul etmiştir.(YDH)
