İran'ın rolüyle Batı Asya'da yeni bir düzen kuruluyor
İran'ın İsrail'e füze ve insansız hava aracı saldırısı sonrasında Georgia Araştırma ve Teknoloji Enstitüsü bir raporda şunları yazdı: "IMEC (Hindistan Orta Doğu-Avrupa Koridoru) ticaret koridoru gibi projeler süresiz olarak askıya alındı."
"Hindistan-Ortadoğu-Avrupa" ekonomik koridoru, daha doğrusu Hindistan-İsrail-Avrupa koridoru aslında bir "Amerikan-İsrail" fikriydi. Bu koridorun temel amacı Hindistan'ı BAE, Suudi Arabistan ve Ürdün üzerinden İsrail'e, ardından Avrupa'ya bağlamaktır. Bu koridorun başlatılmasının ana nedenlerinden biri İsrail ekonomisini güçlendirmekti.
IMEC Koridorunun inşasına ilişkin Mutabakat Zaptı, 10 Eylül 2023'te Yeni Delhi'nin ev sahipliğinde Hindistan, ABD, Birleşik Arap Emirlikleri, Suudi Arabistan, Fransa, Almanya, İtalya ve Avrupa Birliği hükümetleri tarafından düzenlenen 2023 G20 zirvesinin oturum aralarında açıklandı. Bundan önce Amerika bu koridorun kesinleşmesi ve tanınması için kapsamlı çalışmalar yapmıştı.
Bu koridorun oluşmasının nedenlerinden biri de Çabahar limanıyla rekabet, yani İran merkezli kuzey-güney koridoruyla rekabetti. Çabahar limanı ve Kuzey-Güney Koridoru, ABD ve İsrail ve müttefikleri için ciddi endişelere neden oldu ve oluyor.
Güzergâh üzerindeki ülkeler (Rusya, İran, Azerbaycan, Hindistan) ve bu koridora komşu ülkeler için stratejik ve önemli bir güzergah olan Kuzey-Güney Koridoru, ülkelerin olumlu yönde faydalanmasında rol oynayabilir.
7200 km'lik kuzey-güney koridoru, Çabahar ve İran'ın Bender Abbas limanları üzerinden Hindistan'ı Rusya ve Finlandiya'ya bağlamaktadır. Bu koridorun batı kolu Azerbaycan Cumhuriyeti topraklarından geçmektedir. Ortadoğu-batı koridorunun bir kısmı da Azerbaycan Cumhuriyeti'nden geçerek bu ülkeyi Ermenistan veya Gürcistan üzerinden Türkiye'ye bağlamaktadır.
Çabahar limanı geliştirilirse ve İran transit alanında özel bir rol oynarsa İran, bölgedeki uluslararası ticaretin ana oyuncularından biri haline gelecektir. Bu nedenle Amerika ve İsrail, bölgedeki bazı ülkelerle birlikte uzun süredir İran'ın coğrafi imkanlarını hedef alarak transit projelerini sekteye uğratmaya çalışıyor. Çabahar ve Rask'ta son dönemde yaşanan terörist operasyonlar bu bilmecede tanımlanabilir.
Gördüğünüz gibi Hindistan, Kuzey-Güney Koridorunun yararlanıcılarından biri. Şimdi soru şu: Bu ülke neden "IMEC" koridoruna katıldı? Bunun cevabını Amerika ve İsrail'in bu ülkeye yaptığı baskılarda aramak gerekir.
Ancak Aksa Tufanı operasyonu sonrasında yaşanan gelişmeler ve İran silahlı kuvvetlerinin İsrail'e yönelik gurur verici operasyonunun (Gerçek Vaad) devam etmesi, Hindistan'ın yeniden Kuzey-Güney koridoruna katılmasını ve bunu öncelik haline getirmesini gerektirecek.
Son aylarda ve Aksa Tufanı operasyonu sonrasında Hindistan ekonomisi de İsrail ile olan ortaklığından dolayı olumsuz etkilendi. Örneğin en önemli Hint şirketlerinden bazılarının hisse değerleri önemli ölçüde düştü.
Bu süreç, çeşitli Hint partilerinin ülkenin IMAC koridorundan çıkıp Kuzey-Güney koridoruna öncelik vermesi gerektiğini vurgulamasına neden oldu. Hindistan'ın eski Amerika ve İsrail Büyükelçisi Arun K. Singh geçtiğimiz günlerde yaptığı açıklamada şunları söyledi: "İran'ın rolünü dikkate almadan Batı Asya'ya nüfuz etmek stratejik bir hatadır. Batı Asya'da sadece Araplara ve İsrail'e güvenmek hiçbir sonuç getirmez."(Ajanslar)
