Erbain ve kamu diplomasisi fırsatı

Uluslararası toplumda iletişim ve bilgi alanındaki ilerlemeler ve ulusötesi politikanın ortaya çıkışı, geleneksel yöntemlerden uzaklaşarak şeffaflık, açıklık ve sivil toplum ve halkın işbirliğine dayalı yeni bir diplomasi anlayışını zorunlu kılmaktadır. Kamu diplomasisi olarak adlandırılan bu tür diplomasi, çeşitli özellikler ve bileşenleri içerir. İran İslam Cumhuriyeti'nin dış politikası da milletler ve kamuoyu üzerindeki önemi ve İslam Devrimi'nin ulusötesi hedeflerine yaptığı vurgu nedeniyle son yıllarda bu diplomasiye özel bir önem vermiştir.

Kamu diplomasisi, diğer milletler ve düşüncelerle etkileşim ve iletişim kurmayı amaçlayan, sistemin kültür, değerler ve politikalarını diğer toplumlarla uzun vadeli olarak kurma ve sürdürme amacını taşıyan faaliyetlerdir. Kamu diplomasisi, ülkenin olumlu bir imajını sunarak geleneksel diplomasinin erişemeyeceği alanlara ulaşabilir. Bu tür diplomasi, toplumun alt düzeylerinde, esas hedef kitlesi olan bireyler ve sivil toplum kuruluşları üzerinde daha fazla etki yapma yeteneğine sahiptir; bu aktörlerle iletişim kurmak, kendine özgü beceriler gerektirir. Kamu diplomasisiyle yakından ilgili ve aslında onun temelini oluşturan en önemli kavramlardan biri, Joseph Nye'ın öne sürdüğü yumuşak güç kavramıdır.

Güç, başkalarının davranışlarını kendi istediğimiz doğrultuda değiştirebilme yeteneğidir. Yumuşak güç ise, istenilen sonuçlara, açık tehdit olmaksızın ikna edici yöntemlerle ulaşma biçimidir. Bu, bir ülkenin belirli eylemlerle diğer ülkeleri kendi isteklerini yerine getirmeye ikna etmesini sağlayan yeni bir güç uygulama şeklidir. Yukarıdaki tanıma göre, kamu diplomasisi kültürel, ekonomik ve medya gibi çeşitli bileşenlere sahiptir. Bu bileşenler arasında, Nye'ın belirttiği yumuşak güç kavramına en yakın olanı kültürel bileşendir. Nye, yumuşak gücü bir ülkenin kültürel gücüne daha yakın bulur ve bu doğrultuda kültürel değişimlerin genişletilmesine vurgu yapar.

Kamu diplomasisinin birkaç önemli özelliği vardır. Geleneksel diplomasinin aksine, kamu diplomasisinde hedef kitle, diğer toplumlarda halk genelidir ve özellikle sivil toplumun gayri resmi gruplarıdır. Çünkü günümüz dünyasında uluslararası politikanın en önemli yönlerinden biri, egemenlikten bağımsız olarak ortaya çıkan gayri resmi aktörlerin varlığıdır. Kamu diplomasisinin ikinci özelliği, şeffaflık, esneklik ve işbirliği odaklı olmasıdır. Bu nedenle, devletler kamu diplomasisinde hiyerarşik modelin ötesine geçerek, özellikle gayri resmi aktörlerle şeffaf bir şekilde iletişim kurarlar. Ancak burada resmi-hükümet ilişkileri ile gayri resmi ilişkiler arasındaki dengenin korunması gerektiği unutulmamalıdır; çünkü bu dengenin bozulması ve birinin diğerine zarar verecek şekilde çekilmesi, devletlerin şüphelerini artırabilir.

Erbain Yürüyüşü’nde Kudüs ve Filistin Davası

Erbain, Kudüs Günü'nün göz ardı edilmiş ve hayata geçirilememiş felsefesinin uygulanıp geliştirilebileceği bir fırsattır. Ne yazık ki, Kudüs Günü, uygun planlama ve hedef belirleme eksikliği, düşmanların olumsuz propagandası ve bazı Arap liderlerinin engellemeleri gibi çeşitli nedenlerle İslam dünyasında gerektiği gibi takip edilip hedeflenememiştir. Ayrıca, bölgesel gelişmeler ve çatışmalar da bu güne olan ilginin artmasında veya azalmasında etkisiz kalmamıştır.

Ancak Ehl-i Beyt İmamlarının zulme karşı direniş ve mücadele üzerine kurulu olan Erbain'in özü ve bu bağlamda hazırlanan ortam, Kudüs Günü'nün özü ve felsefesinin bu çerçevede uygulanmasını mümkün kılmaktadır. İmam Humeyni (ra), ilk Kudüs Günü'nden bir gün önce (26 Ağustos 1979, 24 Ramazan 1399'da) yayımladığı kapsamlı bir mesajda, Kudüs Günü'nün belirlenme felsefesini ve amaçlarını açıklamıştır.

‌İmam Humeyni (ra) mesajının bir bölümünde şöyle belirtmiştir: "Kudüs Günü bir dünya günüdür. Sadece Kudüs'e has bir gün değildir. Bu, ezilenlerin zalimlere karşı mücadele günüdür. Amerika ve diğer ülkelerin zulmü altında olan milletlerin süper güçlere karşı durma günüdür... Bu, Kudüs'ü kurtarmak için çaba gösterilmesi gereken bir gündür ve Lübnanlı kardeşlerimizi bu baskılardan kurtarmamız gereken bir gündür. Bu, tüm ezilenleri zalimlerin pençesinden kurtarmamız gereken bir gündür... Kudüs Günü İslam'ın günüdür. Kudüs Günü, İslam'ı ihya etmemiz ve İslami yasalarının İslam ülkelerinde uygulanması gereken bir gündür. Kudüs Günü, tüm süper güçlere İslam'ın artık sizin ve hain ajanlarınızın kontrolü altında olmayacağını bildirmemiz gereken bir gündür... Kudüs Günü'nde, milletler hain hükümetlere uyarı vermelidir. Kudüs Günü, hangi kişilerin ve hangi rejimlerin uluslararası komplocularla işbirliği yaptığını ve İslam'a karşı olduğunu anlayacağımız bir gündür."

Erbain yürüyüşü, İslam mezhepleri arasında dayanışma, destek ve karşılıklı anlayış oluşturmak için eşsiz bir fırsat olabilir.

İmam Humeyni'nin Kudüs Günü'nün mahiyeti ve felsefesi hakkında verdiği mesajın bir kısmı, bu günün onun bakış açısına göre bazı anahtar kelimelerle bağlantılı olduğunu gösteriyor: "Milletlerin rolü", "Uzlaşmacı liderlere ve istikbara karşı ayaklanma" ve "İsrail’in destekçilerinin maskesinin düşmesi". Bu nedenle, Kudüs Günü'nün felsefesi (ki bu felsefenin tam anlamıyla gerçekleşmesi için çaba gösterilmesi gerekmektedir) ve Filistin'in geçen yılki özel durumu (Kudüs'ün İsrail'in başkenti olarak tanınması, Gazze Şeridi'ndeki savaş ve Arap devletlerinin uzlaşması) göz önüne alındığında, Kudüs ve Filistin davası, her zamankinden daha fazla, Müslüman ve hatta Müslüman olmayan milletlerin aktif katılımına ihtiyaç duymaktadır.

Erbain yürüyüşü, İslam mezhepleri arasında dayanışma, destek ve karşılıklı anlayış oluşturmak için eşsiz bir fırsat olabilir. Bu amacın gerçekleştirilmesi için yürüyüş boyunca Filistin meselesini Kudüs Günü'nün hedefleri ve felsefesine uygun olarak öne çıkarmak amacıyla hedefli, akıllıca ve uzun vadeli bir yol haritası oluşturulması gerekmektedir. Bu hedefler, "Milletlerin rolü", "Uzlaşmacı liderlere ve istikbara karşı ayaklanma" ve "İsrail’in destekçilerinin maskesinin düşmesi" gibi unsurları içermektedir. Bu altın fırsat daha ciddiyetle ele alınmalıdır. Erbain ruhu, Müslümanların baş düşmanına karşı mücadele ve Kudüs'ü destekleme gibi asli amacına yönlendirilmelidir.

Erbain ve İran’ın Filistin’e yönelik yaklaşımı

Erbain yürüyüşündeki ikinci adım ve fırsat, dikkatleri Filistin'e ve Siyonizmle mücadeleye yönlendirmektir. "Kim Filistin meselesini doğru bir şekilde anlarsa ve tasavvur ederse, Filistin meselesinin İslam dünyasının birinci meselesi olduğunu kabul eder. İslam düşmanlarına karşı galip gelmenin anahtarı Filistin meselesidir ve bugün İslam dünyasının en önemli meselesi Filistin meselesidir; neden? Çünkü Filistin, İslamî bir ülkedir, bu ülke gasp edilmiştir, halkından alınmıştır. Söz konusu olan bir köyün veya bir şehrin gaspı değil; düşman, bir ülkeyi gasp etmiş ve onu bu bölgedeki ülkelerin güvenliğini bozmak için bir üs haline getirmiştir; kanserli bir tümörle mücadele edilmelidir..." Yukarıdaki sözler, 2017 yılında düzenlenen “Ehlibeyt Dostları ve Tekfircilik Meselesi Konferansı'nda” Ayetullah Hamanei'nin konuşmasının bir bölümüdür.

Bu anlayışın müslüman toplumlar arasında oluşturulması, ana ve nihai düşmanı doğru tanımlamada karşılaşılan birçok zorluk ve yanlış hedeflemeyi ortadan kaldırabilir. Erbain yürüyüşü, bu amacı siyaset dışı bir yaklaşımla ve kamu diplomasisi kullanarak, milletler arasındaki gönül bağlarıyla gerçekleştirebilir.

Sonuç:

Erbain, mevcut zeminiyle, Kudüs Günü'nün gerçek felsefesini hayata geçirmek ve Filistin'in bölgedeki ve İslam dünyasının geleceğindeki yerini belirlemek için güzel bir fırsattır. Erbain yürüyüşünün halk tarafından sahiplenilmesi, Siyonizm ve istikbarla mücadele gibi İran İslam Cumhuriyeti'nin temel söylemlerini sadece slogan düzeyinden çıkarıp, Müslümanlar arasında sosyal bir harekete dönüştürebilir. Bu hedeflerin gerçekleşmesi, büyük bir zekâ, sabır ve incelik gerektirir. İslam dünyasının birliği, Sünni kardeşlerimizin dikkatini bu yürüyüşe çekmek gibi unsurlar, kamu diplomasisinden yararlanmanın en az faydalarındandır. Erbain'in sunduğu bu büyük potansiyele daha geniş bir perspektiften bakmak gerekir.(Mehr)