Ticarette Çin Yuan'ı kullanan 8 ülke
Dolarsızlaşma konusunda ABD Hazine Bakanı Janet Yellen: "Mali yaptırımlar uyguladığımızda, bunun zamanla doların hegemonyasını zayıflatma riski var" sözleriyle yaptırımların Çin'in, Rusya'nın ve İran'ın bir alternatif bulma isteğini kamçıladığını ifade etmiş oldu
Çin yuanı da kullanan sekiz ülke şöyle:
YAPTIRIMLAR RUSYA’YI ÇİN YUANINA YÖNELTTİ
1- Rusya: Çin yuanı'nı kullanma konusunda en ön safta yer alıyor. Ukrayna savaşıyla gelen Batılı yaptırımlardan ekonomisi derin hasar gören Rusya'nın dolara erişimi de kısıtladığından dolayı Moskova, yuanı daha geniş bir şekilde kullanmaya zorlanmış oldu.
640 milyar dolarlık döviz rezervlerinin neredeyse yarısı donduruldu ve uluslararası finansın haberleşme-ödeme sistemi Swift'ten çıkarıldı. Bütün bunlar Rusya'yı uluslararası işlemlerde kullanmak için alternatif para birimleri aramaya zorladı. Rusya, bu süreçte petrol satışından dolayı en büyük ticaret ortağı olan Çin ile yuan üzerinden yoğun bir ticaret yapıyor.
Geçen yıl Ekim ayında yuan ilk kez doları aşarak Moskova döviz borsasında en çok işlem gören döviz oldu ve Moskova döviz borsası artan hacimle dünyanın beşinci büyüğü haline geldi. Merkez Bankası ise, Rusya döviz piyasalarında ruble-yuan ticaretinin toplam hacmin yüzde 39'unu oluşturduğunu ve ruble-doların yüzde 34'lük payını geride bıraktığını açıkladı.
ÇİN’E PETROL İHRACATI TÜM ZAMANLARIN REKORUNU KIRDI
Rusya'nın Çin'e petrol ihracatı Temmuz ayında tüm zamanların rekorunu kırdı. Çin'in en büyük petrol tedarikçisi, Suudi Arabistan'ı geride bırakan Rusya olurken, yılın ilk yarısında 52.6 milyon ton (değeri 28 milyar dolar) petrol satın aldı. Bu geçen yılın aynı dönemine göre yüzde 27 artış demek. Moskova yılın tamamında Pekin'e enerji tedarikinin yüzde 40 artmasını hedefliyor.
Rus gaz devi Gazprom, Rusya'nın Çin'e tedarikine ilişkin ödemelerin ruble ve yuan cinsinden yapılması için Çin Ulusal Petrol Şirketi (CNPC) ile anlaşma imzaladı. Aralarında en büyük altın üreticisi Polyus'un da bulunduğu diğer Rus şirketleri de tahvil piyasasında yuan cinsinden borçlanmaya başladı.
Çin, geçen yıl Rusya'dan yüzde 52 artışla 88 milyar dolar değerinde emtia ithal etti ve ödemenin büyük bölümünü yuan üzerinden yaptı.
ÇİN İLE TİCARETİNİN YÜZDE 75'İNİ YUAN KULLANARAK YAPIYOR
Rusya, Çin ile ticaretinin yüzde 75'ini Çin yuanı kullanarak yapıyor. Ayrıca diğer ülkelerle olan ticaret işlemlerinin yüzde 25'ini karşılamak için de yuan kullanılıyor.
Çinli firmalar Rusya'nın zor durumdaki ekonomisini desteklemek konusunda giderek daha kritik bir rol oynuyor. 2022 yılında Rusya-Çin ticareti yüzde 30 artarak 191 milyar dolarla rekor kırdı. 2023'te bu rakamın gölgede kalması bekleniyor, yılın ilk yedi ayında ticaret hacmi 134 milyar dolara ulaştı.
İki ülke lideri ortaklıkta sınır olmadığı ve ticaret hacminin bu yıl 200 milyar doları aşması konusunda anlaşmıştı. Çin, şu anda Rusya'nın ithalatının yaklaşık yarısını gerçekleştiriyor, bu savaş öncesinde dörtte bir oranındaydı.
BRICS'E ÜYE OLMASIYLA BİRLİKTE YENİ BİR DÖNEM BAŞLADI
2- Suudi Arabistan: Suudi Arabistan'ın BRICS'e üye olmasıyla birlikte yeni bir dönem başladı. Riyad'ın petrol satışlarında dolar yerine yuanı kabul etmeye başlaması petrodollar sisteminin sonunu hazırlayacak.
Çin lideri Xi Jinping'in geçen Aralık ayında Suudi Arabistan'a yaptığı ziyarette enerji işbirliği için yeni bir paradigma olması gerektiğini söylemesi ve petrol ve doğalgaz ticaretinde para birimi olarak yuanın rolünün artırılması çağrısında bulunması bu konudaki ilk adımdı.
Xi, petrol ve gaz ticaretinde yuan işlemleri için Şanghay Petrol ve Doğal Gaz Borsası platformunun kullanılacağını söylemişti.
DOLAR KIT KAYNAK OLDUĞUNDAN YUAN İLE TİCARETE YÖNELİYOR
3- Arjantin: BRICS'e yeni üye olan Arjantin, Nisan sonunda Çin'den yapılan ithalatın bedelini dolar yerine yuan cinsinden ödemek konusunda anlaşma imzaladı. Ardından Ekonomi Bakanı Sergio Massa, "Çin ile takas işlemlerini etkinleştirdiklerini" belirtti.
Nisan ayında Çin'den yapılan 1.04 milyar dolar değerindeki ithalatta ödemenin yuan cinsinden yapıldığını ve Mayıs ayından itibaren ayda 790 milyon dolar değerinde mal almayı hedeflediklerini vurguladı.
Uzmanlara göre, Güney Amerika'nın üçüncü büyük ekonomisinin yuana yönelme kararı, Çin para biriminin uluslararasılaşması için kesinlikle güçlü bir itici güç oluşturacak.
Tabii şu da var; ekonomik krizdeki Arjantin'de doların arzı yetersizken yuanın daha ulaşılabilir olması bu süreci tetikliyor.
LULA, DOLARSIZLAŞMANIN EN ATEŞLİ SAVUNUCULARINDAN BİRİ…
4- Brezilya: Brezilya Devlet Başkanı Luiz Inacio Lula da Silva, dolarsızlaşmanın, ticarette dolar yerine alternatif para birimlerinin kullanılmasının en sesli savunucularından biri oldu ve her zaman BRICS ülkelerine (Brezilya, Rusya, Hindistan, Çin ve Güney Afrika) dolardan uzaklaşma çağrısı yaptı.
Brezilya, Şubat ayında merkez bankaları arasında varılan bir anlaşmayla, bir yuan takas bankasının belirlenmesi ve Çin'in Swift'e eşdeğer olan ödeme sisteminin kullanımı konusunda uzlaştı. Brezilya'nın döviz rezervlerinde yuanın payı 2022 sonu itibarıyla yüzde 5.37'ye ulaşarak Euro'yu geride bıraktı ve ikinci en büyük para birimi oldu.
Brezilya'nın Çin'e petrol ihracatı yılın ilk yarısında yüzde 49 arttı. Brezilya, Çin'in en büyük onuncu ticaret ortağı ve ikili ticaret geçen yıl yüzde 5 artışla 171.5 milyar dolara yükseldi. Çin, Brezilya'nın en büyük ticaret ortağı, Arjantin'in ise ikinci...
RUSYA’YA NÜKLEER SANTRAL ÖDEMESİNİ YUAN İLE YAPACAK
5- Bangladeş: Rusya ile ortak yapacağı nükleer santralin ödemesi için yuan kullanma konusunda Pekin ile anlaştıklarını açıkladı. Rusya'nın Swift uluslararası para transfer sistemine erişiminin yasaklanmasının ardından Dakka, Moskova'ya dolar cinsinden ödeme yapamıyordu.
Bu nedenle nükleer santralın ödemesi Çin'in 2015 yılında geliştirdiği Sınır Ötesi Bankalararası Ödeme Sistemi aracılığıyla yuan cinsinden gerçekleşecek.
IRAK ÖZEL SEKTÖRÜN PETROL DIŞI İHRACATINI YUAN İLE ÖDEYECEK
6- Hindistan: Hindistan, halen deniz yoluyla taşınan Rus petrolünün en büyük alıcısı durumunda. Hindistan, yaptırımlar nedeniyle dolar bazında işlem yapamayan Rusya'ya alternatif olarak Hintli rafinerilerin bu ülkeden yaptığı petrol ithalatının bedelini Çin yuanı üzerinden ödemeye başladı.
7- Irak: Irak Merkez Bankası Şubat ayında özel sektörün ithalatının yuan cinsinden ödenmesine izin vereceğini açıkladı. Ancak Irak'ın bu hamlesi şimdilik petrol ticaretini içermeyecek.
8- Tayland: Tayland ve Çin merkez bankaları iki ülke arasındaki ticarette yuan-baht takasını kullanmaya teşvik etmek için işbirliği konusunda görüşmeler yapıtlar. İki ülke yerel para birimlerine dayalı ticareti ve yatırımı artırmayı hedefliyor. (duvar)
