İsrail açısından Kasım Süleymani suikastı
İsrail The Jerusalem Post yazarlarından Seth J Frantzman The Spectator sitesinde yayınlanan bir analizinde, Kudüs Gücü Komutanı General Kasım Süleymani suikastının İsrail açısından ne kadar önemli olduğu yazdı.
Kasım Süleymani'yi hedef alan suikast, İsrail'in Tahran ile kaynayan çatışmasındabir oyun değiştiricidir. Bu insansız hava aracı saldırısı, yanıt olarak İsrail'e yönelik bir İran saldırısı anlamına gelebilir. Ancak İran saldırmak istese de istemese de bu, ülkenin bölgedeki geri kalan müttefiklerinin - Hizbullah'ın lideri Hassan Nasrallah gibi - Süleymani'ye benzer, feci bir sonla karşılaşabileceklerini bilecekleri anlamına geliyor.
İsrail için Trump'ın Süleymani'yi hedef alma kararı bir kutlama anıdır. İsrail, İran Kudüs Gücü komutanını Tahran’ın İsrail’i yok etme tehditlerinin ardındaki merkezi figür olarak gördü. Ağustos ayında İsrail Başbakanı Benjamin Netanyahu, Süleymani'yi İsrail'e Suriye'den insansız hava aracı saldırısına teşebbüs etmekle suçlayarak sert bir uyarıda bulundu. Süleymani ve üst düzey IRGC liderleri de geçen yıl İsrail'e karşı söylemlerini artırdılar ve İsrail'in yok edilmesinin artık sadece bir rüya değil, pratik bir gerçeklik olduğunu iddia ettiler.
İsrail’in İran’ın Irak’ta, Suriye’de, Lübnan’da ve Yemen’de artan rolüne ilişkin endişelerine rağmen ABD, İsrail’i yıllarca İran’a önleyici bir saldırıya karşı uyardı ve Süleymani gibi üst düzey komutanları görevden almaması konusunda da uyardı. ABD Başkanı Donald Trump göreve geldiğinde bu durum değişti. Onun yönetimi İsrail'e Suriye'de İran'a karşı yeşil ışık yaktı ve daha geniş bir ABD kampanyasının İran'a baskı yapmanın bir parçası olarak daha iddialı olmasına izin verdi.
ABD Dışişleri Bakanı Mike Pompeo, ABD'nin Ekim ayında Suriye'nin bir kısmından çekilmeye karar vermesinin ardından, Netanyahu'ya İsrail'e destek garantisi verdi. Her iki sefer de İsrail ve ABD'nin İran'la mücadelede ortak bir davaya sahip olduğunu vurgulayarak 31 Aralık ve 2 Ocak tarihlerinde İsrail lideriyle de görüştü. Süleymani suikastı yalnızca bu karşılıklı yarar sağlayan ittifakı doğruluyor.
Peki, Süleymani neden İsrail için bu kadar tehdit oluşturuyordu? Hizbullah, İsrail'in kuzey sınırına saldırarak iki askerin cesedini kaçırıp diğerlerini öldürdüğü 2006 Hizbullah savaşının kilit isimlerinden biriydi. Bu, ülkeye roket yağarken İsrail’in tutunma noktasını bulmaya çalıştığı 34 günlük bir savaşa yol açtı. İsrail için büyük bir utanç ve uyanma çağrısıydı. Süleymani, bu çatışma sırasında Hizbullah'a nasıl yardım ettiğiyle övünüyordu.
İsrail, Süleymani'yi Hizbullah'a hassas rehberlik sağlamanın ayrılmaz bir parçası olarak gördü. Görünüşe göre mühimmatların İsrail'e saldırılar planlamak için Suriye'ye taşınmasında kilit bir rol oynadı. Bu yıl Suriye'den İsrail'e yapılan birkaç roket saldırısının ve Mayıs ayında İsrail'e atılan bir roket saldırısının arkasında olduğuna inanılıyordu. Ağustos ayında İsrail'e drone fırlatma girişiminin de arkasındaydı. Buna cevaben İsrail, Suriye'ye misilleme ve önleyici baskınlar düzenledi, 2019'da 50'den fazla hedefi vurdu. Ancak İran durmadı. Üsler inşa ediyor ve silahları hareket ettiriyor. Ve geri adım atmayı reddeden önemli bir oyuncu da Kasım Süleymani oldu.
Bu Süleymani'yi İsrail hedefleri listesinde üst sıralara taşıdı. Ancak İsrail tetiği çekme konusunda isteksiz davrandı. Ocak 2018'de bir Kuveyt gazetesi, ABD'nin İsrail'e Süleymani'yi vurması için yeşil ışık yaktığını bildirdi. Bunu yapmanın açık nedenleri vardı: İsrail, İran'ın Suriye ve Irak'ta siper kazmaya devam edeceğinden emindi. Bu nedenle Kudüs, Suriye'yi İran'ın "Vietnam"ına eşdeğer yapmaya çalıştı. Yine de kurnaz ve zeki bir operatör olan Süleymani, Suriye'nin İran'ın Vietnam'ı olmamasını sağlamanın belki de başlıca nedeniydi. İsrail-İran gerilimini işaret eden türden ölümcül satranç oyununda zorlu bir rakipti. Onu kaldırarak ABD tahtadan bir anahtar parçasını çıkardı.
Dahası, İsrail İran için bir hedef olmaya devam ederken, katliamı gerçekleştiren ABD olduğu için İran'ın bölgeyi İsrail'e karşı seferber etmesi daha az olası. Bunun yerine, İran'ın Şii milisler ve Hizbullah gibi vekillerini İsrail'e saldırmak için kullanması muhtemel görünüyor. Ancak Hizbullah dikkatli adım atmalı. Trump'ın açık mesajı, İran vekilleri üzerinde av sezonu (savaş açması) olduğu yönünde. İsrail, kararlılığını test etmemesi için Hizbullah'ı uyardı. 2006'dan farklı olarak, İsrail artık Iron Dome ve Arrow 3 gibi sistemlerden oluşan karmaşık, çok katmanlı bir hava savunma sistemine sahip. Bu, oyunun İsrail lehine önemli ölçüde değiştiği anlamına geliyor. Evet, Hizbullah da çok sayıda füze var, ancak İsrail'in F-35'lere ve dünyanın en iyi askeri teknolojilerine sahip olduğunu biliyor. İsrail ayrıca, Trump yönetiminde Amerika'nın tam ve içten desteğine sahip. O yüzden hata yapmayın: Kasım Süleymani'nin ölümü Kudüs'te sıcak bir şekilde kutlanacak.
*Seth J. Frantzman, After ISIS: America, Iran and the Struggle for the Middle East (Gefen 2019) kitabının yazarıdır; Orta Doğu Raporlama ve Analiz Merkezi'nin İcra Direktörü ve The Jerusalem Post'ta Orta Doğu İşleri analistidir." (The Jerusalem Post Seth J Frantzman - Çeviri: Mukavim.net)