Deprem bölgesinde yürütülen hasar tespit çalışmalarında son durum ne?

Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığı Yapı İşleri Genel Müdürü Banu Aslan, deprem bölgesindeki 11 ilde dört milyon 874 bin 588 bağımsız bölüme karşılık gelen bir milyon 430 bin 363 binanın incelendiğini bildirdi.

Aslan, AA'ya yaptığı açıklamada, bugüne kadar afet bölgesi ilan edilen 11 il ve afet bölgesi ilan edilmeyen ama talep gelen altı ilde de hasar tespit çalışmalarının sürdüğünü söyledi.

Çalışmaların hızla devam ettiğini vurgulayan Aslan, "11 ilde toplamda bir milyon 430 bin 363 bina incelendi. Bunların bağımsız bölüm olarak karşılığı ise dört milyon 874 bin 588. Bunun içerisinde ticaret, konut, bina bazlı hepsi bulunuyor." dedi.

Aslan, hasar tespitinde yüzde 84 seviyesine ulaşıldığını aktardı.

144 bin 595 bina ağır hasarlı

Bölgede 420 bin bağımsız bölüme karşılık 144 bin 595 binanın ağır hasarlı olduğunu belirten Aslan, "Bunlarla ilgili itiraz süreçleri devam ediyor. Ama genel sayımız bu. Orta hasarlı 34 bin 747 bina tespit ettik. Biten illerimiz var, bir tık geride olan illerimiz var." diye konuştu.

Aslan, çalışmaları sekiz bin personelle eş zamanlı olarak sürdürdüklerine işaret ederek, bazı durumlarda bir binaya iki hatta üç kez gitmek durumunda kaldıklarını bildirdi. Aslan örneğin 20 Şubat 6,4'lük Hatay depreminden sonra Samandağ, Antakya ve Defne bölgesini tekrardan incelemek durumunda kaldıklarına dikkat çekti.  

Kilis'te çalışmaların tamamının, Gaziantep'in de büyük bir bölümünde çalışmaların tamamlandığını kaydeden Aslan diğer illerde çalışmaların hızla sürdüğünü anlattı. Aslan "Bir haftaya yakın bir sürede kesin hasar tespit çalışmalarını 11 ilde tamamlayabileceğimizi öngörüyoruz." ifadelerini kullandı.

Hasar tespit çalışmaları nasıl yapılıyor?

Aslan, hasar tespit çalışmalarının üç aşamada gerçekleştiğini belirterek bu aşamaları şu şekilde anlattı:

"Birincisi afetin olduğu ilk anlarda birkaç saat içerisinde özel yazılımlı İHA'lar uçuruyoruz ve afetin etkilediği bölgeyi tespit etmeye çalışıyoruz. Ona göre ekip sayımızı oluşturuyoruz ve karşımızdaki ortamı görmüş oluyoruz. İkicisi yerine giderek çekiçle hasar tespit çalışması oluyor. Üçüncüsü de çok riskli bölgelerde Hatay'da, Gaziantep'in bir kısmında, Kahramanmaraş'ta, 11 ilimizde devam eden özellikle acil yıkılacak yapıların yakınında ya da enkazların yakınında ayakta olan binaların durumunu incelemek için. Bu, hem orada çalışan insanları korumak hem yapının durumunu tespit etmek. Bizim yaptığımız hasar tespit, ileride yaşanacak depremlerde bu binanın ne davranış göstereceğinin tespiti değildir. Yaşadığımız bu afetin, bu depremin o binada yaratmış olduğu etkinin tespitidir. 'Bu deprem bu binaya ne yaptı?' sorusuna yanıttır."

Sahada çalışmaları kim yapiyor?

Hasar tespitinde kolon ve kirişlerin durumunun önemli olduğunu ve bunu anlamak için çekicin en önemli enstrüman olduğunu belirten Aslan, "Çekiç ne işe yarıyor, çekiç o çatlağın yapısal bir hasarı, yapısal bir unsura sirayet edip etmediğini görmemize yarıyor. Yani şurada herhangi bir çatlak, çizik görebilirsiniz, bir iz görebilirsiniz ama bu boyanın üzerindeki bir izdir, sıvanın üzerindeki bir izdir. Biz bu sıvayı, boyayı kazıyarak kolona kirişe sirayet edip etmediğine bakıyoruz. 'Ya bir tane çekiçle mi anlıyorsunuz?'... Evet bir tane çekiçle anlaşılabiliyor."

Aslan, sahada hasar tespitini inşaat mühendisi ile mimarların yaptığını aktararak, "Ben sahada makine mühendisi gördüm, elektrik mühendisi gördüm diyorlar. Evet görebilirsiniz çünkü biz farklı cihazlarla da havadan inceleme, bina bazlı inceleme yapıyoruz. Onları da cihaz kullanımında, farklı meslek gruplarındaki arkadaşlarımızı da değerlendirebiliyoruz." şeklinde konuştu.

Natamam yapılarda son durum: Kaç bina hangi kategoride?

Deprem bölgesindeki bitirilmemiş, tamamlanmamış anlamına gelen natamam yapıların da incelediğini vurgulayan Aslan, bu çalışmalara 368 adet doktoralı, doçent, profesör akademisyenin baktığını doktora ve üst düzeyde inşaat mühendisliği eğitimi almış kişilerce yapıldığını kaydetti.

Natamam binalar için Gaziantep'teki çalışmaların bittiğini vurgulayan Aslan diğer bölgelerde de çalışmaların iyi ilerlediğini ve bir ay gibi bir sürede bitirmeyi hedeflediklerini belirtti. 

"Üniversitelerdeki hocalarımızdan ya da doktora ve üstüne sahip kişiler tarafından yapılan incelemede 1386 natamam binanın incelemesi tamamlandı. Burada bu binalardan 1012'si, hasarsız yani birinci kategoride. 323'ü ise ikinci kategoride, yani ufak bir çatlak var ya da çatlaklar var ama yapısal bir duruma sebep olacak gibi değil. Ancak bunlarla da ilgili tedbir alınmalı. Hocalarımız da bu noktada öneri sunuyor. Diyor ki 'şurada şu çatlak var, bu inşaata burada kılcal düzeyde bile olsa şöyle bir çatlak var ve bunu şu metotta giderin'." diye konuşan Aslan üçüncü kategoriye dikkat çekti.

Aslan" Üçüncü kategoride olan 51 tane yapı tespit edildi. Üçüncü kategori riskli kategoridir. 'Bununla ilgili ileri düzey inceleme, deneysel inceleme başlatılsın' kararıdır. Oradan numuneler alınır, sıyırma deneyleri yapılır, birçok performans analizi yapılır ve buna göre bir güçlendirme projesi çıkar. O projeler yapılmadan bu inşaatların devamına müsaade edilmeyecek. Bu inşaatları yapan vatandaşlarımız da müteahhitlerimiz de bunu bilmelidir." diye konuştu.

Bakanlık, 6 Şubat'ta Kahramanmaraş merkezli 7,7 ve 7,6 büyüklüğündeki iki deprem sonrasında meydana gelen hasarın tespiti için bir önceki çalışmayla ilgili 16 Şubat'ta bilgi paylaşmıştı. (Ajanslar)