ABD’nin göremediği ekonomik dinamikler neler?
Amerika Birleşik Devletleri’nin (ABD); Çin’i kuşatmaya, Rusya’yı çevrelemeye ve dünyada istikrarı bozmaya yönelik hamleleri sürüyor. Çin’e karşı QUAD ve AUKUS gibi ittifaklarla, ilkinde Japonya, Avustralya ve Hindistan’ı, ikincisinde İngiltere ve Avustralya’yı yanına alarak, hamle yapmaya çalışıyor. Rusya’ya karşı ise elbette öncelikle NATO’daki müttefiklerini cepheye sürüyor.
Peki, ABD’nin bu hamleleri tutar mı? Tutmaz. Üstelik sadece siyasi ve diplomatik olarak değil, ticari açıdan da tutma şansı yok. Olmadığını birkaç örnekle açıklayalım…
2021 yılı, Çin’in Dünya Ticaret Örgütü’ne (DTÖ) katılımının 20. yılı. Çok taraflı yatırımı ve ticareti savunan Çin; ekonomik ilişkiler yoluyla, aynı zamanda siyasi açıdan atacağı adımlara da zemin oluşturuyor. Bu yolla diplomatik ölçekte nüfuzunu da pekiştiriyor. ABD ise buna karşılık müttefiklerini daha çok silahlandırmaya çalışıyor ki, buna nükleer silahlar da dahil. Örneğin; İran’a nükleer faaliyetleri nedeniyle yaptırım uygulayan ABD; stratejik müttefiki İngiltere’yle el ele verip, Avustralya’yı nükleer faaliyetler konusunda teşvik ediyor. ABD’ye uygun bir ikiyüzlülük…
Çin ise ticareti öne çıkarıyor. Sonuçlarını da alıyor. Örneğin; 2021 yılının ilk 3 çeyreğinde yüzde 9,8 büyüyen Çin’in dış ticaret hacmi de, ilk 3 çeyrekte, geçen yılın aynı dönemine oranla yüzde 22,7 arttı.
Çin ve ABD arasındaki ticaret, 2021 yılının ilk 8 ayında, geçen yılın aynı dönemine oranla yüzde 36,6 artarak, 470,3 milyar dolar oldu. Çin’in ABD’ye yaptığı ihracat yüzde 33,3 artarken, ABD’den yaptığı ithalat yüzde 48 arttı.
Çin’in, Avrupa’yla ticareti de gelişiyor. Bu da haliyle ABD’yi öfkelendiriyor. Çin’in Avrupa’da demir yoluyla yük taşıdığı şehir sayısı, 174’e ulaştı. Günde 78 yük katarı, 23 Avrupa ülkesinde, 174 kente doğru yola çıkıyor. Çin’deki demiryollarında ise günde 21 bini aşkın yük treni çalışıyor.
Çin’in doğrudan dış yatırımında da artış var. 2020’de, 2019’a göre, yüzde 12,3 artış olmuş, 153,7 milyar dolara ulaşmış. Dünyada ilk sırayı almış. Dış yatırım stoku ise 2020 sonunda 2,58 trilyon dolar olmuş. Buna göre, 28 bin Çinli yatırımcı, 189 ülkede ve bölgede, 45 doğrudan dış ticaret şirketi kurmuş.
BÖLGESEL İTTİFAKLAR ve ABD SALDIRGANLIĞI
Çin’in dış ticaretinde Kuşak ve Yol İnisiyatifi’nin de payı artıyor. 2020 sonu itibariyle Çinli yatırımcılar, Kuşak ve Yol ülkelerinde 11 bin şirket kurmuşlar. Çin ile Shanghai İş Birliği Örgütü (SİÖ) ülkeleri arasındaki ticaret de büyüyor. Son 20 yılda 20 kat artışla, 2001 yılındaki 12 milyar dolardan, 2020’deki 245 milyar dolara çıkan ticaret, daha da büyüyeceğinin işaretlerini veriyor.
Bu ekonomik tablodan çıkan sonuçlar açık: Bölgesel ticaret ve bölgesel ittifaklar, karşılıklı olarak birbirini güçlendiriyor. Buna karşılık ABD emperyalizmi, bu ittifakları engellemeye çalışıyor. Buna da gücü yetmeyince, saldırganlaşıyor.
(Barış Doster, CRI)