ABD: Çin Afrika'yı ele geçiriyor
ABD Temsilciler Meclisi Dış İlişkiler Komitesi’nin Afrika İşleri Alt Kurulu’ndan bir milletvekilinin açıklamasına göre Çin’in Afrika politikası, ABD’nin endişelerinin artmasına neden oldu. Nitekim geçtiğimiz Çarşamba günü “Çin’in Afrika’ya yönelik tüm askeri, ekonomik ve siyasi faaliyetlerinin bir sömürü politikası olarak kabul edilip edilmeyeceğine” dair bir toplantı düzenlendi.
Toplantıda ortaya konulduğu gibi, Çin’in Afrika ülkelerine etkisi, henüz tam olarak tanımlı değil. Ancak birçok Afrika ülkesi, Pekin’in yatırım yönelimini memnuniyetle karşılıyor. Bu ülkeler çoğu zaman doğal kaynakları tüketme, yolsuzluğu besleme, otoriter yönetimi desteklemeye yol açan yüksek maliyetlere sahip.
Geçtiğimiz Kasım ayında Çin, ilk denizaşırı askeri üssüne ev sahipliği yapan Cibuti’ye kredi verdi. Cibuti Cumhurbaşkanı İsmail Ömer Gulle ise Çinli mevkidaşına, kendisini büyük bir dost olarak gördüğünü belirtti. Çin Devlet Başkanı Şi Cinping de Pekin’deki Büyük Halk Salonu’nda düzenlenen toplantıda, Cibuti’nin siyasi açıdan istikrarlı olduğunu belirterek, “Çin, Cibuti ile ilişkilerine büyük önem veriyor” dedi. Ayrıca Çin Dışişleri Bakanı Yardımcısı Chen Xiaodong da yaptığı açıklamada kredilerin hacmini ifşa edemeyeceklerini kaydetti.
Söz konusu toplantı, ABD Dışişleri Bakanı Rex Tillerson’un Çad, Etiyopya, Kenya, Nijerya ve ABD’nin askeri üssünün bulunduğu Cibuti’yi içeren Afrika ülkelerine yönelik ilk ziyaretiyle aynı vakte denk geldi. Söz konusu üs, Afrika’daki ABD askeri komutanlığına bağlı Afrika Boynuzu Birleşik Ortak Görev Gücü merkezinde bulunmakta ve Afrika’daki yaklaşık 6 bin ABD askerinin danışma ve eğitim merkezi niteliğinde.
ABD Dışişleri Bakanlığı bütçesinin azaltılması ve bazı yardım programlarının iptal edilmesi nedeniyle Afrika’daki ticaretin küçülmesi ışığında Demokrat Milletvekili, ABD’nin olumlu etki seçeneklerine de değindi. Bu bağlamda bir öneride bulunan milletvekili, “Ancak Afrika’da alt yapı geliştirmeye dahil olmayı umduğum özel bir sektör var. Bunun, Çin’in oradaki politikasını durduracağına inanıyorum” dedi.
Milletvekili, Çin’in Afrika’daki rolünün kabul edilemez olduğunu söyleyerek, ABD’nin de orada etkili bir politikasının bulunmadığını vurguladı. Afrika’da altyapı ihtiyaçları konusunda büyük bir boşluğun olduğuna dikkati çeken milletvekili, Afrika’nın yollar, hastaneler ve okullar gibi yapılara ihtiyaç duyduğunu söyleyerek “Çin, bu boşluğu dolduruyor” dedi. Milletvekili ayrıca, “ABD de bu boşluğu doldurabilir” ifadelerini kullandı.
Öte yandan tüm uzmanlar, Pekin’in Cibuti’de gerçekleştirdiği toplantıya dair uyarıda bulundu. Cibuti, Çin’in yurt dışındaki tek askeri üssünü barındırıyor. Bu bağlamda uzmanlar, Cibuti’nin Afrika Boynuzu ve Babu’l Mendeb Boğazı’ndaki büyük ve hassas önemine dikkati çekti.
Cibuti, 1 milyondan az bir nüfusa sahip olsa da Aden Körfezi’ne uzanan stratejik konumu nedeniyle uzun bir süredir adından söz ettirmekte.
Çin, Cibuti’deki askeri üssünü Çin Halk Kurtuluş Ordusu’nun (PLA) 90’ıncı kuruluş yıl dönümü olan 1 Ağustos itibariyle resmi olarak açtı. Söz konusu bu üssün, Aden Körfezi ve Somali sularında devriye, koruma, insani yardım, ortak tatbikat ve eğitim faaliyetleri düzenleyerek stratejik deniz yollarının güvenliğini sağlayacağı belirtildi.
Öte yandan Çin’in Cibuti’de önemli ekonomik çıkarları bulunuyor. Cibuti ayrıca bir Fransa üssüne de ev sahipliği yapıyor.
Cibuti’nin Çin’e borcu ise, gayri safi yurt içi hasılanın (GSYH) yarısı kadar. Analist Scott Morris yaptığı açıklamada, “Analizlerimiz, Cibuti’nin dış borcunun düşük gelirli bir ülkeye nazaran zaten yüksek olduğunu gösteriyor. Bu rakam, Çin’in (Bir Kuşak, Bir Yol) kredi programı kapsamında GSYH’nin yüzde 90’ının üzerine çıkabilir. Bu açıdan neredeyse tüm dış borç, yani yüzden 90’dan fazlası Çin’e olacak” dedi. (Ajanslar)
