ABD, Libyalı bakanla görüşmeyi sızdırdığı için İsrail’i ‘protesto etti’

NATO'nun Libya'nın eski lideri Kaddafi'yi öldürtmesinden önce Kaddafi İsrail hakkındaki fikrini şu şekilde açıklamıştı: "Filistin halkının topraklarına geri dönmesi ve hakkını alması gerçekleşmeksizin, herhangi bir Arap veya İslam ülkesinin İsrail varlığıyla/entitesiyle ilişki kurması suçtur, küfürdür. Bunlar ne Arap ne de Müslümandır. Bunlar, ödlek, cahil, uşak, ajan, ahmak, alçak, pislik ve çöplüklerdir."

Cohen Pazar günü yaptığı açıklamada geçen hafta Libyalı mevkidaşı Necla el-Menguş ile gizlice görüştüğünü açıklamıştı. Cohen görüşmenin Roma’da gerçekleştiğini ve her iki tarafla da yakın ilişkileri olan İtalyan Dışişleri Bakanı tarafından organize edildiğini söylemişti. 

Libya Dışişleri Bakanlığı ise yaptığı açıklamada görüşmeyi, ‘İtalya Dışişleri Bakanı ile yapılan bir toplantı sırasında, herhangi bir tartışma, anlaşma ya da istişare içermeyen tesadüfi ve gayri resmi bir karşılaşma’ olarak nitelendirdi fakat el-Menguş’un ‘Libya’nın Filistin davasına ilişkin tutumunu açık ve net bir şekilde teyit ettiği’ belirtildi.

Libya’da birçok siyasi parti toplantıyı kınayan ve el-Manguş’un görevden alınmasını talep eden açıklamalar yayınladı. Trablus’ta hükümet ve İsrail karşıtı protestolar düzenlendi ve bazı göstericiler dışişleri bakanlığını bastı. Pazartesi günü ise el-Manguş ülkeden kaçtı ve Reuters’ın bildirdiğine göre görevinden alındı.

Axios’a konuşan bir ABD’li yetkili, Biden yönetiminin, toplantının ve ardından yaşanan huzursuzluğun ortaya çıkmasının sadece İsrail ile Libya arasındaki ilişkileri normalleştirme çabalarını öldürmekle kalmayacağını, aynı zamanda diğer Arap ülkeleriyle sürdürülen çabalara ve ABD’nin ulusal güvenlik çıkarlarına da zarar vereceğinden endişe duyduğunu söyledi.

Bir başka ABD’li yetkili, Biden yönetiminin Cohen ile el-Menguş arasındaki görüşmenin gizli bir görüşme olması gerektiğini anladığını ve Cohen’in bunu resmi bir basın açıklamasıyla ifşa ettiğinde ABD’li yetkililerin ‘şaşırdığını’ ileri sürdü. Axios’a konuşan Cohen’in bir yardımcısı ise, toplantı sırasında bunun eninde sonunda kamuoyuna açıklanacağına dair bir anlayış olduğunu iddia etti. Fakat ABD’li bir yetkili, Libyalıların bu görüşmenin kamuoyuna yansımasını istemediklerini söyledi.

İsrailli ve ABD’li yetkililer, Biden yönetiminin Pazar günü Cohen ve diğer İsrail Dışişleri Bakanlığı yetkilileriyle görüştüğünü ve İsrail’in ‘konuyu ele alış biçimini’ protesto ettiğini söyledi. Kaynaklar, Cohen’in ABD’li yetkililere, İsrail medyasının toplantı hakkında yorum yapmak üzere kendisiyle temasa geçmesinin ardından açıklama yapmaya karar verdiğini söylediğini aktardı. ABD’li bir yetkili ise, sızıntı olsa bile Cohen’in ‘yorum yapmayı reddedebileceğini’ söyledi.

Öte yandan Cohen, Pazartesi günü yaşananlardan ‘siyasi muhaliflerini’ sorumlu tuttu. Pazartesi günü geç saatlerde Twitter’da İbranice bir paylaşımda bulunan Cohen, Dışişleri Bakanlığı’nın ‘İsrail’in dünyadaki bağlantılarını güçlendirmek için açık ve gizli kanallar aracılığıyla ve çeşitli gizli yollarla düzenli olarak çalıştığını’ söyledi ve ‘ayrıntıları bilmeden tepki verme telaşıyla’ ‘önemli bir başarı elde etmeyen siyasi muhaliflere’ kızdı.

Öte yandan Cohen’in ifşası, iç siyasette de çalkantılara neden oldu. İsrailli Kanal 12’nin aktardığına göre Mossad’dan ismi açıklanmayan bir kaynak, Cohen’in davranışının ‘son yıllarda kurulan bağlara büyük zarar verdiğini’ söyledi ve “Köprüyü yaktı. Telafisi mümkün değil,” dedi. (Kaynak: marbuta)