'Lavender': İsrail'in Gazze'deki bombalama çılgınlığını yöneten yapay zeka makinesi

İsrail merkezli sol görüşlü bir haber sitesi olan +972'ye göre, İsrail ordusu Gazze'deki halkı bombalamak için asgari insan gözetimi ve sivil kayıplar konusunda çok az endişe duyan bir yapay zeka hedefleme sistemi kullanıyor.

İsrailli muhabir Yuval Abraham geçtiğimiz günlerde, İsrail güçlerinin yapay zekâ hedefleme sistemi kullanarak binlerce Gazzeliyi nasıl potansiyel suikast hedefi olarak belirlediğini ortaya koyan çok detaylı bir makale yayımladı. ‘Lavender’: The AI machine directing Israel’s bombing spree in Gaza başlıklı oldukça kapsamlı makaleyi yayınlıyoruz.

***

2021 yılında, İsrail istihbarat birimi 8200'ün şu anki komutanı Tuğgeneral Y.S. tarafından "The Human-Machine Team" adlı kitap İngilizce olarak yayımlandı. Böyle bir teknolojinin, "hem yeni hedeflerin bulunması hem de hedeflerin onaylanmasına yönelik kararların alınmasında insani bir darboğaz" olarak tanımladığı durumu hızlandırarak çözeceği yazıyor. Görünüşe göre böyle bir makine gerçekten var ve akıllara durgunluk veriyor.

Gazze'de devam eden çatışma sırasında suikast hedeflerini belirlemek için yapay zeka kullanımı konusunda ilk elden deneyime sahip altı İsrailli istihbarat görevlisi, Lavender'in özellikle savaşın ilk aşamalarında Filistinlilerin yoğun bir şekilde bombalanmasında önemli bir rol oynadığını doğruladı. 

Hatta kaynaklar, ordunun yapay zeka (YZ) makinesinin çıktılarına insan kararlarıymış gibi davrandığını iddia ediyor.

Resmi olarak Lavender sistemi, Hamas ve Filistin İslami Cihad'ın askeri kanatlarındaki düşük rütbeliler de dahil olmak üzere tüm şüpheli kişileri potansiyel bombalama hedefi olarak işaretlemek üzere tasarlanmıştır. Kaynaklar +972 ve Local Call'a savaşın ilk haftalarında ordunun neredeyse tamamen Lavender'e güvendiğini, Lavender'in 37 bin kadar Filistinliyi ve evlerini olası hava saldırıları için şüpheli militan olarak işaretlediğini söyledi.

Savaşın ilk aşamalarında ordu, subayların Lavender'in ölüm listelerini benimsemeleri için kapsamlı bir onay verdi; ancak makinenin bu seçimleri neden yaptığını ayrıntılı olarak kontrol etme ya da bunların dayandığı ham istihbarat verilerini inceleme zorunluluğu yoktu. 

Bir kaynak, insan personelin genellikle makinenin kararları için sadece bir "lastik damga" görevi gördüğünü belirterek, normalde bir bombalama yetkisi vermeden önce her bir hedefe kişisel olarak sadece "20 saniye" ayırdıklarını, bunun da Lavender tarafından işaretlenen hedefin erkek olduğundan emin olmak için olduğunu ekledi. 

Bu, sistemin vakaların yaklaşık yüzde 10'unda "hata" olarak kabul edilen hatalar yaptığını ve zaman zaman militan gruplarla sadece gevşek bir bağlantısı olan ya da hiç bağlantısı olmayan kişileri işaretlediğini bilmelerine rağmen yapıldı.

Dahası, İsrail ordusu kasıtlı olarak belirli kişileri askeri operasyonlar sırasında değil, genellikle geceleri aileleriyle birlikte evlerinde hedef aldı. Bu, daha kolay istihbarat toplamak için yapıldı; çünkü bu kişilerin evlerinde yerlerini tespit etmek daha kolaydı. 

Ayrıca, bu kişileri evlerine girdiklerinde takip etmek ve bombalamak için ''Where is my daddy?'' ("Babam Nerede?") gibi otomatik sistemler kullanıldı. Sonuç olarak, çoğu masum sivillerden oluşan binlerce Filistinli, özellikle çatışmanın ilk aşamalarında yapay zeka programı tarafından verilen kararlar nedeniyle İsrail hava saldırılarında öldürüldü.

Bir istihbarat görevlisi olan A., +972 ve Local Call'a verdiği demeçte, "Hamas ajanlarını sadece askeri bir binadayken ya da askeri bir faaliyette bulunurken öldürmekle ilgilenmiyorduk. Aksine, İsrail ordusu ilk seçenek olarak hiç tereddüt etmeden onları evlerinde bombaladı. Bir ailenin evini bombalamak çok daha kolay. Sistem bu gibi durumlarda onları aramak üzere kurulmuştur." dedi.

Lavender makinesi, Kasım 2023'te +972 ve Local Call tarafından yapılan önceki bir araştırmada ve İsrail ordusunun kendi yayınları hakkında bilgi verilen bir başka yapay zeka sistemi olan "The Gospel"e katılıyor. 

İki sistem arasındaki temel fark hedefin tanımında yatıyor: The Gospel ordunun militanların faaliyet gösterdiğini iddia ettiği bina ve yapıları işaretlerken, Lavender aileleri işaretliyor ve onları bir ölüm listesine koyuyor.

Ayrıca kaynaklara göre, Lavender'in işaretlediği sözde küçük militanları hedef almak söz konusu olduğunda, ordu sadece güdümsüz füzeler kullanmayı tercih etti, bunlar genellikle "aptal" bombalar olarak bilinir ("akıllı" hassas bombaların aksine), tüm binaları içindekilerin üzerine yıkabilir ve önemli kayıplara neden olabilir.

İstihbarat görevlilerinden C. "Pahalı bombaları önemsiz insanlar üzerinde harcamak istemezsiniz - bu ülke için çok pahalıdır ve bu bombalar kısırdır." dedi. Bir başka kaynak ise Lavender tarafından işaretlenen sözde alt düzey ajanların "yüzlerce" sivil özel evinin bombalanmasına şahsen izin verdiklerini ve bu saldırıların çoğunda sivillerin ve tüm ailelerin "tali hasar" olarak öldüğünü söyledi.

İki kaynağa göre ordu daha önce benzeri görülmemiş bir hamleyle savaşın ilk haftalarında Lavender'in işaretlediği her alt rütbeli Hamas mensubuna karşılık 15 ya da 20 sivilin öldürülmesine izin verdi; geçmişte ordu alt rütbeli militanlara yönelik suikastlarda herhangi bir "yan hasara" izin vermiyordu. 

Kaynaklar, hedefin tabur ya da tugay komutanı rütbesinde üst düzey bir Hamas yetkilisi olması durumunda, ordunun birçok kez tek bir komutana yönelik suikastta 100'den fazla sivilin öldürülmesine müsaade ettiğini de sözlerine ekledi. 

Aşağıdaki araştırma, Gazze savaşının ilk haftalarında İsrail ordusunun yüksek otomasyonlu hedef üretiminin altı kronolojik aşamasına göre düzenlenmiştir. 

Abraham, ilk olarak, yapay zeka kullanarak on binlerce Filistinliyi işaretleyen Lavender makinesinin kendisini açıklıyor. 

İkinci olarak, bu hedefleri takip eden ve ailelerinin evlerine girdiklerinde orduya sinyal veren "Babam Nerede?" sistemini ortaya çıkarıyor. 

Üçüncü olarak, bu evleri vurmak için "aptal" bombaların nasıl seçildiğini açıklıyor.

Dördüncü olarak, ordunun bir hedefin bombalanması sırasında öldürülebilecek sivillerin izin verilen sayısını nasıl gevşettiğini açıklıyor. 

Beşinci olarak, otomatik yazılımın her bir hanedeki savaşçı olmayanların sayısını nasıl yanlış hesapladığına dikkat çekiyor. 

Ve altıncı olarak, bazı durumlarda, genellikle geceleri bir ev vurulduğunda, askeri yetkililer bilgileri gerçek zamanlı olarak doğrulamadığı için, bireysel hedefin bazen hiç içeride olmadığını gösteriyor.

1. Adım: Hedeflerin oluşturulması

'Otomatiğe geçtiğinizde hedef aileler kafayı yer'

Geçmişte İsrail ordusu "insan hedef" terimini, siviller olsa bile kendi evlerinde hedef alınıp öldürülebilecek yüksek rütbeli askeri görevlileri ifade etmek için kullanıyordu. Bu, ordunun Uluslararası Hukuk Dairesi'nin kurallarına uygun olarak yapılırdı. 

Bu özellikle acımasız bir yöntem olarak kabul ediliyordu ve genellikle hedeflenen kişinin yanı sıra tüm ailelerin ölümüyle sonuçlanıyordu. 

Uluslararası hukukun orantılılık ilkesine uyulmasını sağlamak için önceki savaşlarda sadece üst düzey askeri komutanlar evlerinde hedef alınıyordu. 

Ancak 7 Ekim'de Hamas liderliğindeki militanların İsrail'in güneyindeki yerleşim yerlerine düzenlediği ve yaklaşık 1.200 kişinin ölümü ve 240 kişinin de kaçırılmasıyla sonuçlanan ölümcül saldırıdan sonra her şey değişti. 

İstihbarat kaynaklarına göre İsrail ordusu "Demir Kılıç Operasyonu" kapsamında son derece farklı bir yaklaşım benimsedi. Hamas'ın askeri kanadının tüm üyelerini, rütbelerine ya da askeri önemlerine bakmaksızın insan hedef olarak belirlediler. Bu karar stratejide önemli bir değişikliğe işaret ediyordu.

Yeni politika aynı zamanda İsrail istihbaratı için teknik bir sorun teşkil ediyordu. Önceki savaşlarda, bir subayın tek bir insan hedefe suikast izni verebilmesi için karmaşık ve uzun bir "suçlama" sürecinden geçmesi gerekiyordu: kişinin gerçekten Hamas'ın askeri kanadının üst düzey bir üyesi olduğuna dair kanıtları çapraz kontrol etmek, nerede yaşadığını, iletişim bilgilerini öğrenmek ve son olarak gerçek zamanlı olarak ne zaman evde olduğunu bilmek.

Hedef listesi sadece birkaç düzine üst düzey ajandan oluştuğunda, istihbarat personeli bu kişileri suçlama ve yerlerini belirleme işlerini tek tek halledebiliyordu. Ancak liste on binlerce alt rütbeli ajanı kapsayacak şekilde genişletildiğinde İsrail ordusu otomatik yazılımlara ve yapay zekaya güvenmek zorunda olduğunu anladı. 

Kaynakların ifadesine göre sonuç, Filistinlilerin askeri ajan olarak suçlanmasında insan personelin rolünün bir kenara itilmesi ve bunun yerine işin çoğunu yapay zekanın yapması oldu. 

Local Call ve +972'ye konuşan dört kaynağa göre, mevcut savaşta insan hedefler yaratmak için geliştirilen Lavender, çoğu genç 37 bin Filistinliyi suikast için şüpheli "Hamas militanı" olarak işaretledi (İsrail ordu Sözcüsü, +972 ve Local Call'a yaptığı açıklamada böyle bir ölüm listesinin varlığını reddetti).

Kıdemli subay B. +972 ve Local Call'a yaptığı açıklamada "[Savaştan önce] İsrail onları rutin olarak takip etmediği için küçük ajanların kim olduğunu bilmiyorduk" diyerek mevcut savaş için bu özel hedef makinesinin geliştirilmesinin arkasındaki nedeni aydınlattı. "Küçük operatörlere otomatik olarak saldırmamıza izin vermek istediler. Bu Kutsal Kase'dir. Otomatik saldırıya geçtiğinizde makine de hedef aileler de kafayı yiyor."

Kaynaklar, daha önce sadece yardımcı bir araç olarak kullanılan Lavender'in ölüm listelerinin otomatik olarak benimsenmesi onayının, istihbarat personelinin yapay zeka sistemi tarafından seçilen birkaç yüz hedeften oluşan rastgele bir örneğin doğruluğunu "manuel olarak" kontrol etmesinin ardından, savaşın yaklaşık iki haftasında verildiğini söyledi. 

Bu örneklem Lavender'in sonuçlarının bir bireyin Hamas'la ilişkisini tespit etmede yüzde 90 doğruluğa ulaştığını gösterdiğinde, ordu sistemin geniş kapsamlı kullanımına izin verdi. 

O andan itibaren kaynaklar, Lavender'in bir kişinin Hamas militanı olduğuna karar vermesi halinde, makinenin bu seçimi neden yaptığını bağımsız olarak kontrol etme ya da dayandığı ham istihbarat verilerini inceleme zorunluluğu olmaksızın, bunu bir emir olarak kabul etmelerinin istendiğini söyledi.

"Sabah 5'te [hava kuvvetleri] gelir ve işaretlediğimiz tüm evleri bombalardı," diyor B.. "Binlerce insanı ortadan kaldırdık. Onları tek tek incelemedik - her şeyi otomatik sistemlere koyduk ve [işaretli kişilerden] biri evde olduğu anda hemen hedef haline geldi. Onu ve evini bombaladık."

Çatışmada önemsiz olduğu düşünülen bir kara askerini ortadan kaldırmak için bir evi bombalamamızın emredilmesi benim için oldukça şok ediciydi," diyen bir kaynak, düşük rütbeli şüpheli militanları tespit etmek için yapay zekanın kullanılmasından bahsetti. "Bu hedefleri 'çöp hedefler' olarak adlandırdım. 

Yine de, onları sadece 'caydırıcılık' için bombaladığımız hedeflerden - sadece yıkıma neden olmak için boşaltılan ve yıkılan gökdelenler - daha ahlaki olarak kabul edilebilir buldum."

Savaşın ilk aşamasında kuralların bu şekilde gevşetilmesinin sonuçları yıkıcı oldu. İsrail ordusunun çatışmanın başından bu yana ağırlıklı olarak dayandığı Gazze'deki Filistin Sağlık Bakanlığı verilerine göre İsrail, 24 Kasım'da bir haftalık ateşkes sağlanana kadar savaşın ilk altı haftasında yaklaşık 15.000 Filistinlinin ölümünden - o ana kadarki toplam ölü sayısının neredeyse yarısından - sorumluydu.

'Ne kadar çok bilgi ve çeşitlilik olursa o kadar iyi'

Lavender yazılımı, Gazze Şeridi'nde yaşayan 2,3 milyon kişinin çoğu hakkında kitlesel gözetim sistemi aracılığıyla toplanan bilgileri analiz ediyor ve ardından her bir kişinin Hamas ya da İslami Cihat’ın askeri kanadında aktif olma olasılığını değerlendirip sıralıyor. Kaynaklara göre, makine Gazze'deki neredeyse her bir kişiye militan olma ihtimalini ifade eden 1'den 100'e kadar bir puan veriyor.

Kaynaklara göre Lavender, bilgileri makineye eğitim verisi olarak aktarılan bilinen Hamas ve İslami Cihat militanlarının özelliklerini tanımlamayı ve daha sonra aynı özellikleri - "özellikler" olarak da adlandırılır- genel nüfus içinde bulmayı öğrenir. 

Birkaç farklı suçlayıcı özelliğe sahip olduğu tespit edilen bir kişi yüksek bir dereceye ulaşacak ve böylece otomatik olarak suikast için potansiyel bir hedef haline gelecektir.

Bu makalenin başında atıfta bulunulan "The Human-Machine Team" adlı kitapta, Birim 8200'ün mevcut komutanı, Lavender'e ismen atıfta bulunmadan böyle bir sistemi savunuyor. (Komutanın kendisinin de adı geçmiyor, ancak 8200'deki beş kaynak, Haaretz tarafından da bildirildiği üzere, komutanın yazar olduğunu doğruladı). 

İnsan personelini bir askeri operasyon sırasında ordunun kapasitesini sınırlayan bir "darboğaz" olarak tanımlayan komutan yakınıyor: "Biz [insanlar] bu kadar çok bilgiyi işleyemeyiz. Savaş sırasında hedef üretmek için kaç kişiyi görevlendirdiğiniz önemli değil - yine de günde yeterli hedef üretemezsiniz."

Bu sorunun çözümünün yapay zeka olduğunu söylüyor. Kitap, yapay zeka ve makine öğrenimi algoritmalarına dayalı, Lavender'a benzer bir "hedef makinesi" inşa etmek için kısa bir rehber sunuyor. 

Bu kılavuzda, bilinen bir militanla Whatsapp grubunda olmak, birkaç ayda bir cep telefonu değiştirmek ve sık sık adres değiştirmek gibi bir bireyin derecelendirmesini artırabilecek "yüzlerce ve binlerce" özellikten birkaç örnek yer alıyor.

Komutan, "Ne kadar çok bilgi ve ne kadar çok çeşitlilik o kadar iyidir," diye yazıyor. "Görsel bilgiler, hücresel bilgiler, sosyal medya bağlantıları, savaş alanı bilgileri, telefon bağlantıları, fotoğraflar." 

Komutan, ilk başta insanlar bu özellikleri seçerken, zamanla makinenin özellikleri kendi başına tanımlamaya başlayacağını belirtiyor. Bu sayede orduların "on binlerce hedef" yaratabileceğini, ancak bu hedeflere saldırılıp saldırılmayacağına ilişkin asıl kararın insana ait olacağını söylüyor.

Kitap, üst düzey bir İsrailli komutanın Lavender gibi insan hedef makinelerinin varlığını ima ettiği tek zaman değil. +972 ve Local Call, Birim 8200'ün gizli Veri Bilimi ve Yapay Zeka merkezinin komutanı "Albay Yoav" tarafından 2023 yılında Tel Aviv Üniversitesi'nin Yapay Zeka haftasında verilen ve o dönemde İsrail medyasında haber olan özel bir konferansın görüntülerini elde etti. 

Konferansta komutan, İsrail ordusu tarafından kullanılan ve eğitildiği bilinen militan listelerine benzerliklerine dayanarak "tehlikeli kişileri" tespit eden yeni, sofistike bir hedef makinesinden bahsediyor. "Albay Yoav" konferansta, makinenin ilk kez kullanıldığı İsrail'in Mayıs 2021'de Gazze'ye düzenlediği askeri operasyona atıfta bulunarak, "Sistemi kullanarak Hamas füze timi komutanlarını tespit etmeyi başardık" dedi.

Yine +972 ve Local Call tarafından elde edilen ders sunum slaytları, makinenin nasıl çalıştığına dair örnekler içeriyor: Mevcut Hamas operatörleri hakkında verilerle besleniyor, özelliklerini fark etmeyi öğreniyor ve ardından diğer Filistinlileri militanlara ne kadar benzediklerine göre derecelendiriyor.

"Sonuçları sıralıyoruz ve bir hedefe saldırma eşiğini belirliyoruz," diyen "Albay Yoav", "nihayetinde kararları etten kemikten insanların aldığını" vurguladı. Savunma alanında, etik açıdan konuşacak olursak, buna çok önem veriyoruz. Bu araçlar [istihbarat görevlilerinin] engellerini aşmalarına yardımcı olmak içindir."

Ancak uygulamada, son aylarda Lavender'ı kullanan kaynaklar, insan eylemliliği ve hassasiyetinin yerini kitlesel hedef yaratma ve ölümcüllüğün aldığını söylüyor.

'Sıfır hata politikası yoktu'

Lavender kullanan kıdemli bir subay olan B., +972 ve Local Call'a yaptığı açıklamada, mevcut savaşta subayların zamandan tasarruf etmek ve insan hedeflerinin herhangi bir engelle karşılaşmadan seri üretimini sağlamak için yapay zeka sisteminin değerlendirmelerini bağımsız olarak incelemelerine gerek olmadığını yineledi. 

B., "Her şey istatistikseldi, her şey düzenliydi - çok kuruydu," dedi. Lavender'in hesaplamalarının zamanın sadece yüzde 90'ında doğru çıktığını gösteren iç kontrollere rağmen bu denetimsizliğe izin verildiğini belirtti; başka bir deyişle, suikast için belirlenen insan hedeflerinin yüzde 10'unun Hamas'ın askeri kanadının üyesi olmadığı önceden biliniyordu.

Örneğin, kaynaklar Lavender makinesinin bazen yanlışlıkla bilinen Hamas ya da İslami Cihat operatörlerine benzer iletişim kalıpları olan kişileri işaretlediğini açıkladı - polis ve sivil savunma çalışanları, militanların akrabaları, bir operatörünkiyle aynı isim ve lakaba sahip olan sakinler ve bir zamanlar bir Hamas operatörüne ait olan bir cihazı kullanan Gazzeliler dahil. 

Lavender'in yanlışlığını eleştiren bir kaynak, "Bir kişinin yapay zeka makinesi tarafından örgütle bağlantılı olarak değerlendirilebilmesi için Hamas'a ne kadar yakın olması gerekir?" dedi. "Bu muğlak bir sınır. 

Hamas'tan maaş almayan ama onlara her türlü konuda yardımcı olan bir kişi Hamas ajanı mıdır? Geçmişte Hamas'ta bulunmuş ama bugün artık Hamas'ta bulunmayan biri Hamas ajanı mıdır? Bu özelliklerin her biri - bir makinenin şüpheli olarak işaretleyeceği özellikler işte kısaca yanlıştır."

Benzer sorunlar hedef makinelerinin suikast için işaretlenmiş bir kişinin kullandığı telefonu değerlendirme becerisinde de mevcuttur. Kaynak, "Savaşta Filistinliler sürekli telefon değiştiriyor" dedi. 

"İnsanlar aileleriyle irtibatlarını kaybediyor, telefonlarını bir arkadaşlarına ya da eşlerine veriyor, belki de kaybediyorlar. Hangi [telefon] numarasının kime ait olduğunu belirleyen otomatik mekanizmaya yüzde 100 güvenmenin bir yolu yok."

Kaynaklara göre ordu, uygulanan asgari insan denetiminin bu hataları keşfetmeyeceğini biliyordu. "'Sıfır hata' politikası yoktu. Hatalar istatistiksel olarak değerlendiriliyordu," diyor Lavender kullanan bir kaynak. "Kapsamı ve büyüklüğü nedeniyle protokol şöyleydi: Makinenin doğru olduğundan emin olmasanız bile istatistiksel olarak iyi olduğunu biliyorsunuz. O yüzden bunu kabul ediyorsunuz."

"Kendini kanıtladı," dedi kıdemli kaynak B.. "İstatistiksel yaklaşımın sizi belli bir norm ve standarda oturtan bir yanı var. Bu operasyonda mantıksız sayıda [bombalama] oldu. Benim hafızamda bunun bir benzeri yok. Ve istatistiksel bir mekanizmaya, iki gün önce bir arkadaşını kaybeden bir askerden çok daha fazla güveniyorum. Ben de dahil olmak üzere oradaki herkes 7 Ekim'de insanlarını kaybetti. Makine bunu soğukkanlılıkla yaptı. Bu da işi kolaylaştırdı."

Filistinli şüphelilerin Lavender tarafından oluşturulan ölüm listelerine güvenilmesini savunan bir başka istihbarat kaynağı ise, hedefin Hamas'ta üst düzey bir komutan olması halinde bir istihbarat görevlisinin sadece bilgileri doğrulamak için zaman harcamaya değeceğini savundu. 

"Ancak söz konusu olan küçük yaştaki bir militan olduğunda, buna insan gücü ve zaman harcamak istemezsiniz" dedi. "Savaşta her hedefi suçlayacak zaman yoktur. Dolayısıyla yapay zeka kullanmanın hata payını, ikincil hasar ve sivillerin ölmesi riskini ve yanlışlıkla saldırma riskini göze almaya ve bununla yaşamaya hazırsınız."

B., bu otomasyonun nedeninin suikast için daha fazla hedef üretmeye yönelik sürekli bir baskı olduğunu söyledi. "Hedeflerin olmadığı bir günde [özellik derecesi bir saldırıya izin vermek için yeterli olan], daha düşük bir eşikte saldırdık. Bize sürekli baskı yapılıyordu: 'Bize daha fazla hedef getirin'. Bize gerçekten bağırdılar. Hedeflerimizi [öldürmeyi] çok çabuk bitirdik."

Lavender'in derecelendirme eşiği düşürüldüğünde, daha fazla insanı saldırı hedefi olarak işaretleyeceğini açıkladı. "Sistem en yoğun olduğu dönemde 37.000 kişiyi potansiyel insan hedef olarak üretmeyi başardı," diyen B. "Ancak sayılar sürekli değişti, çünkü bu bir Hamas operatörünün ne olduğuna dair çıtayı nereye koyduğunuza bağlı. 

Bir Hamas ajanının daha geniş tanımlandığı zamanlar oldu ve sonra makine bize bombaları boşa harcamanın utanç verici olacağı her türlü sivil savunma personelini, polis memurlarını getirmeye başladı. Hamas hükümetine yardım ediyorlar ama askerleri gerçekten tehlikeye atmıyorlar."

Lavender'ı eğiten askeri veri bilimi ekibiyle çalışan bir kaynak, militan olarak görmediği Hamas'a bağlı İç Güvenlik Bakanlığı çalışanlarından toplanan verilerin de makineye yüklendiğini söyledi. "Lavender eğitilirken 'Hamas ajanı' terimini gevşek bir şekilde kullanmaları ve sivil savunma çalışanı olan kişileri eğitim veri setine dahil etmeleri beni rahatsız etti" dedi.

Kaynak, bu insanların öldürülmeyi hak ettiğine inanılsa bile, sistemin iletişim profillerine göre eğitilmesinin, Lavender'in algoritmaları genel nüfusa uygulandığında yanlışlıkla sivilleri seçme olasılığını artırdığını da sözlerine ekledi. "İnsanlar tarafından manuel olarak çalıştırılmayan otomatik bir sistem olduğu için, bu kararın anlamı dramatiktir: sivil iletişim profiline sahip birçok insanı potansiyel hedef olarak dahil ettiğiniz anlamına gelir."

'Sadece hedefin erkek olup olmadığını kontrol ettik'

İsrail ordusu bu iddiaları kesin bir dille reddediyor. İsrail ordu Sözcüsü, +972 ve Local Call'a yaptığı açıklamada, hedefleri suçlamak için yapay zeka kullanıldığını reddederek, bunların yalnızca "suçlama sürecinde görevlilere yardımcı olan yardımcı araçlar" olduğunu söyledi. 

Açıklama şöyle devam etti: "Her durumda, belirlenen hedeflerin İsrail ordusu direktiflerinde ve uluslararası hukukta belirtilen koşullara uygun olarak saldırı için meşru hedefler olduğunu doğrulayan bir [istihbarat] analisti tarafından bağımsız bir inceleme yapılması gerekir."

Ancak kaynaklar, Lavender tarafından işaretlenen şüpheli "genç" militanların evlerini bombalamadan önce uygulanan tek insani denetim protokolünün tek bir kontrol yapmak olduğunu söyledi: AI tarafından seçilen hedefin kadın değil erkek olduğundan emin olmak. Ordudaki varsayım, eğer hedef bir kadınsa, makinenin büyük olasılıkla hata yaptığı yönündeydi, çünkü Hamas ve İslami Cihat’ın askeri kanatlarının saflarında hiç kadın yoktu.

"Bir insanın sadece birkaç saniyeliğine [hedefi doğrulaması] gerekiyordu," diyen B., Lavender sisteminin çoğu zaman "doğru yaptığını" fark ettikten sonra bunun protokol haline geldiğini açıkladı. "İlk başta makinenin kafasının karışmadığından emin olmak için kontroller yaptık. Ancak bir noktada otomatik sisteme güvendik ve sadece [hedefin] bir erkek olup olmadığını kontrol ettik - bu yeterliydi. Birinin sesinin erkek mi kadın mı olduğunu anlamak çok uzun zaman almıyor."

B. mevcut savaşta erkek/kadın kontrolü yapmak için "bu aşamada her hedef için 20 saniye ayırırdım ve her gün düzinelerce yapardım. Onay damgası olmanın dışında bir insan olarak hiçbir katma değerim yoktu. Çok zaman kazandırıyordu. Eğer [operatör] otomatik mekanizmada karşıma çıkarsa ve ben onun erkek olduğunu kontrol edersem, tali hasar incelemesine tabi olarak onu bombalama izni olurdu."

Kaynaklar bunun pratikte Lavender tarafından yanlışlıkla işaretlenen siviller için hatayı tespit edecek bir denetim mekanizması olmadığı anlamına geldiğini söyledi. B.'ye göre yaygın bir hata, "[Hamas] hedefi [telefonunu] oğluna, ağabeyine ya da rastgele bir adama verdiğinde meydana geliyor. Bu kişi ailesiyle birlikte evinde bombalanacak. Bu sık sık oluyordu. Lavender'in neden olduğu hataların çoğu bunlardı," diyor B..

2. Adım: Hedeflerin aile evleriyle bağlantılandırılması

'Öldürdüğünüz insanların çoğu kadın ve çocuktu'

İsrail ordusunun suikast prosedüründeki bir sonraki aşama, Lavender'in ürettiği hedeflere nereden saldırılacağını belirlemektir.

İsrail ordusu Sözcüsü, +972 ve Local Call'a yaptığı açıklamada, bu makaleye cevaben "Hamas, ajanlarını ve askeri varlıklarını sivil nüfusun kalbine yerleştirmekte, sivil nüfusu sistematik olarak canlı kalkan olarak kullanmakta ve hastaneler, camiler, okullar ve BM tesisleri gibi hassas yerler de dahil olmak üzere sivil yapıların içinden savaş yürütmektedir. İsrail ordusu uluslararası hukuka bağlıdır ve buna göre hareket eder; saldırılarını sadece askeri hedeflere ve askeri görevlilere yöneltir."

Görüştüğümüz altı kaynak da bir dereceye kadar bu görüşü tekrarlayarak Hamas'ın geniş tünel sisteminin kasten hastane ve okulların altından geçtiğini, Hamas militanlarının dolaşmak için ambulansları kullandığını ve sayısız askeri varlığın sivil binaların yakınında bulunduğunu söyledi. 

Kaynaklar, İsrail saldırılarının birçoğunun Hamas'ın bu taktikleri sonucunda sivilleri öldürdüğünü savunuyor - insan hakları grupları bu nitelemenin İsrail'in kayıplara neden olma sorumluluğunu ortadan kaldırdığı uyarısındabulunuyor.

Ancak, İsrail ordusunun resmi açıklamalarının aksine, kaynaklar İsrail'in mevcut bombardımanında eşi benzeri görülmemiş ölü sayısının önemli bir nedeninin, ordunun sistematik olarak hedefleri özel evlerinde, aileleriyle birlikte vurması olduğunu açıkladı - bunun nedeni kısmen otomatik sistemler kullanarak aile evlerini işaretlemenin istihbarat açısından daha kolay olmasıydı.

Gerçekten de bazı kaynaklar, Hamas militanlarının sivil bölgelerde askeri faaliyetlerde bulunduğu sayısız vakanın aksine, sistematik suikast saldırılarında ordunun rutin olarak şüpheli militanları hiçbir askeri faaliyetin gerçekleşmediği sivil evlerin içindeyken bombalamayı aktif olarak tercih ettiğini vurguladı. Bu tercihin, İsrail'in Gazze'deki kitlesel gözetleme sisteminin tasarlanma biçiminin bir yansıması olduğunu söylediler.

Kaynaklar +972 ve Local Call'a Gazze'de herkesin ilişkilendirilebileceği özel bir evi olduğu için ordunun gözetleme sistemlerinin bireyleri kolayca ve otomatik olarak aile evlerine "bağlayabildiğini" söyledi. Operatörlerin evlerine girdikleri anı gerçek zamanlı olarak tespit edebilmek için çeşitli ek otomatik yazılımlar geliştirildi. 

Bu programlar binlerce kişiyi aynı anda takip etmekte, evde bulundukları zamanı tespit etmekte ve hedefleme subayına otomatik bir uyarı göndermekte, o da evi bombalamak üzere işaretlemektedir. İlk kez burada açıklanan bu izleme yazılımlarından birinin adı "Babam Nerede?"

Sistem hakkında bilgi sahibi bir kaynak "Sisteme yüzlerce [hedef] koyuyorsunuz ve kimi öldürebileceğinizi görmek için bekliyorsunuz" dedi. "Buna geniş avcılık deniyor: hedef sisteminin ürettiği listelerden kopyala-yapıştır yapıyorsunuz."

Bu politikanın kanıtı verilerde de açıkça görülüyor: BM rakamlarına öre savaşın ilk ayında ölenlerin yarısından fazlası - 6.120 kişi - 1.340 aileye aitti ve bunların çoğu evlerinin içindeyken tamamen yok edildi. 

Mevcut savaşta evlerinde bombalanan ailelerin oranının, İsrail'in 2014’te Gazze'ye düzenlediği ve en ölümcül savaş olan operasyondan çok daha yüksek olması da bu politikanın önemini ortaya koyuyor.

Bir başka kaynak ise suikastların hızı her azaldığında, evlerine giren ve bu nedenle bombalanabilecek kişileri bulmak için Where's Daddy? gibi sistemlere daha fazla hedef eklendiğini söyledi. Kaynak, takip sistemlerine kimlerin ekleneceği kararının askeri hiyerarşide nispeten düşük rütbeli subaylar tarafından verilebildiğini söyledi.

Kaynak, "Bir gün, tamamen kendi isteğimle, [izleme] sistemine 1.200 kadar yeni hedef ekledim, çünkü [düzenlediğimiz] saldırıların sayısı azalmıştı," dedi. "Bu bana mantıklı geldi. Geriye dönüp baktığımda verdiğim ciddi bir karar gibi görünüyor. Ve bu tür kararlar üst düzeylerde alınmazdı."

Kaynaklar savaşın ilk iki haftasında "birkaç bin" hedefin başlangıçta "Babam Nerede?" gibi yer belirleme programlarına girildiğini söyledi. Bunlar arasında Hamas'ın elit özel kuvvetler birimi Nukhba'nın tüm üyeleri, Hamas'ın tüm tanksavar operatörleri ve 7 Ekim'de İsrail'e giren herkes vardı. Ancak çok geçmeden ölüm listesi büyük ölçüde genişletildi.

"Sonunda [Lavender tarafından işaretlenen] herkes oldu," diye açıkladı bir kaynak. "On binlerce kişi. Bu birkaç hafta sonra, [İsrail] tugayları Gazze'ye girdiğinde oldu ve kuzey bölgelerinde zaten daha az sayıda müdahil olmayan insan [yani sivil] vardı." 

Bu kaynağa göre, bazı küçük çocuklar bile Lavender tarafından bombalama hedefi olarak işaretlendi. "Normalde ajanlar 17 yaşın üzerindedir ama bu bir koşul değildi."

Kaynaklara göre Lavender ve Where's Daddy? gibi sistemler bu şekilde ölümcül bir etkiyle birleştirildi ve tüm aileler öldürüldü. 

A., Lavender tarafından oluşturulan listelerden bir ismin Where's Daddy? ev takip sistemine eklenmesiyle, işaretlenen kişinin sürekli gözetim altında tutulacağını ve evine adım atar atmaz saldırıya uğrayarak evin içerideki herkesin üzerine yıkılabileceğini açıkladı.

A., "Diyelim ki evde bir Hamas [ajanı] artı 10 [sivil] olduğunu hesapladınız," dedi. "Genellikle bu 10 kişi kadın ve çocuk olur. Yani saçma bir şekilde, öldürdüğünüz insanların çoğunun kadın ve çocuk olduğu ortaya çıkıyor."

3. Adım: Silah seçimi

'Saldırıları genellikle "ses bombaları" ile gerçekleştirdik'

Lavender, suikast için bir hedef belirledikten, ordu personeli bu kişinin erkek olduğunu doğruladıktan ve takip yazılımı hedefin evinin yerini tespit ettikten sonra, bir sonraki aşama bu kişinin bombalanacağı mühimmatı seçmektir.

Aralık 2023'te CNN, ABD istihbarat tahminlerine göre İsrail hava kuvvetleri tarafından Gazze'de kullanılan mühimmatın yaklaşık yüzde 45'inin güdümlü bombalardan daha fazla ikincil hasara yol açtığı bilinen "dilsiz" bombalar olduğunu bildirdi.

CNN'in haberine cevaben, makalede alıntılanan bir ordu sözcüsü şunları söyledi: "Uluslararası hukuka ve ahlaki davranış kurallarına bağlı bir ordu olarak, Hamas'ın canlı kalkan rolüne zorladığı sivillere verilen zararı en aza indirmek için büyük kaynaklar ayırıyoruz. Savaşımız Hamas'a karşı, Gazze halkına karşı değil."

Ancak üç istihbarat kaynağı +972 ve Local Call'a Lavender tarafından işaretlenen küçük rütbeli ajanların daha pahalı silahlardan tasarruf etmek amacıyla sadece ses bombalarıyla öldürüldüğünü söyledi. 

Bir kaynağa göre bunun anlamı şuydu: Ordu, yüksek bir binada oturan küçük yaştaki bir hedefi vurmazdı çünkü onu öldürmek için daha hassas ve pahalı bir "kat bombası" (daha sınırlı yan etkisi olan) harcamak istemezdi. 

Ancak kıdemsiz bir hedef sadece birkaç katlı bir binada yaşıyorsa, ordunun onu ve binadaki herkesi aptal bir bombayla öldürme yetkisi vardı.

Mevcut savaşta çeşitli otomatik programlar kullanan C., "Tüm küçük hedeflerde durum böyleydi," diye ifade verdi. "Tek soru şuydu: Binaya ikincil hasar açısından saldırmak mümkün mü? 

Çünkü saldırıları genellikle sersemletici bombalarla gerçekleştiriyorduk ve bu da kelimenin tam anlamıyla tüm evi içindekilerle birlikte yok etmek anlamına geliyordu. Ancak bir saldırı önlense bile umursamıyorsunuz - hemen bir sonraki hedefe geçiyorsunuz. Sistem yüzünden hedefler hiç bitmiyor. Sizi bekleyen 36,000 kişi daha var."

4. Adım: Sivil kayıplara izin veilmesi

'Neredeyse ikincil zararı düşünmeden saldırdık'

Bir kaynak, Lavender gibi yapay zeka sistemleri tarafından işaretlenenler de dahil olmak üzere, küçük rütbeli ajanlara saldırırken, her hedefin yanında öldürmelerine izin verilen sivil sayısının savaşın ilk haftalarında 20'ye kadar sabitlendiğini söyledi. 

Bir başka kaynak ise sabit sayının 15'e kadar olduğunu iddia etti. Kaynaklar, ordunun deyimiyle bu "tali hasar derecelerinin", rütbelerine, askeri önemlerine ve yaşlarına bakılmaksızın ve sivillere verilmesi beklenen zarar karşısında suikastın askeri avantajını tartmak için özel bir vaka bazında inceleme yapılmaksızın, şüpheli tüm genç militanlara geniş bir şekilde uygulandığını söyledi.

Mevcut savaşta bir hedef operasyon odasında subay olan A.'ya göre, ordunun uluslararası hukuk departmanı daha önce hiç bu kadar yüksek bir tali hasar derecesi için bu kadar "kapsamlı bir onay" vermemişti. 

A., "Mesele sadece Hamas askeri olan herhangi bir kişiyi öldürebilmeniz değil, ki bu uluslararası hukuk açısından açıkça izin verilen ve meşru olan bir durum" dedi. "Ama size doğrudan şunu söylüyorlar: 'Birçok siville birlikte onları da öldürebilirsiniz'.

"Son bir ya da iki yıl içinde Hamas üniforması giymiş her kişi, özel izin olmadan bile 20 [sivilin] tali hasar olarak öldürülmesiyle bombalanabilir," diye devam etti A.. "Uygulamada orantılılık ilkesi mevcut değildi."

A.'ya göre, görev yaptığı sürenin çoğunda politika buydu. Ordu ancak daha sonra tali hasar derecesini düşürdü. A., "Bu hesaplamada, küçük bir operatör için 20 çocuk da olabilir ... Geçmişte gerçekten böyle değildi," diye açıkladı. Bu politikanın arkasındaki güvenlik mantığı sorulduğunda A. şu yanıtı verdi: "Öldürücülük."

Kaynaklar, önceden belirlenmiş ve sabit tali hasar derecesinin Lavender makinesi kullanılarak hedeflerin kitlesel olarak oluşturulmasını hızlandırdığını; çünkü zaman kazandırdığını söyledi. 

B., savaşın ilk haftasında yapay zeka tarafından işaretlenen şüpheli genç militan başına öldürmelerine izin verilen sivil sayısının on beş olduğunu, ancak bu sayının zaman içinde "artıp azaldığını" iddia etti.

B. 7 Ekim'den sonraki ilk hafta için "İlk başta neredeyse ikincil zararı düşünmeden saldırdık," dedi. "Pratikte, [bombalanan her evdeki] insanları gerçekten saymıyordunuz, çünkü evde olup olmadıklarını gerçekten anlayamıyordunuz. 

Bir hafta sonra ikincil hasarla ilgili kısıtlamalar başladı. Sayı [15'ten] beşe düştü, bu da saldırmamızı gerçekten zorlaştırdı, çünkü tüm aile evdeyse bombalayamıyorduk. Sonra sayıyı tekrar yükselttiler."

'100'den fazla sivili öldüreceğimizi biliyorduk'

Kaynaklar +972 ve Local Call'a, kısmen Amerikan baskısı nedeniyle, İsrail ordusunun artık sivil evleri bombalamak için küçük insan hedefleri üretmediğini söyledi. Gazze Şeridi'ndeki evlerin çoğunun zaten yıkılmış ya da hasar görmüş olması ve nüfusun neredeyse tamamının yerinden edilmiş olması, ordunun istihbarat veri tabanlarına ve otomatik ev bulma programlarına güvenme kabiliyetini de zayıflattı.

E., küçük yaştaki militanlara yönelik yoğun bombardımanın sadece savaşın ilk bir ya da iki haftasında gerçekleştiğini ve daha sonra bombaları israf etmemek için durdurulduğunu iddia etti. "Bir mühimmat ekonomisi var," dedi E.. "Her zaman kuzeyde [Lübnan'da Hizbullah ile] bir savaş çıkacağından korktular. Artık bu tür [genç] insanlara hiç saldırmıyorlar."

Ancak Hamas'ın üst düzey komutanlarına yönelik hava saldırıları hala devam ediyor ve kaynaklar bu saldırılarda ordunun hedef başına "yüzlerce" sivilin öldürülmesine izin verdiğini söylüyor ki bu İsrail'de ve hatta ABD'nin son askeri operasyonlarında tarihsel bir örneği olmayan resmi bir politika.

B., İsrail ordusu sözcüsünün Visam Ferhat'ı öldürmeyi amaçladığını söylediği 2 Aralık'taki bombalamayı "Şucaiye Taburu komutanını bombalarken 100'den fazla sivili öldüreceğimizi biliyorduk," diye hatırlıyor. "Benim için psikolojik olarak alışılmadık bir durumdu. 100'den fazla sivil - bu bir kırmızı çizgiyi aşıyor."

Gazze'den genç bir Filistinli olan Emced el-Şeyh, bu bombalamada birçok aile üyesinin öldüğünü söyledi. Gazze Şehri'nin doğusundaki Şucaiye’de yaşayan el-Şeyh o gün yerel bir süpermarketteyken camları paramparça eden beş patlama sesi duymuş.

El-Şeyh +972 ve Local Call'a yaptığı açıklamada "Ailemin evine koştum; ama artık orada hiçbir bina yoktu" dedi. "Sokak çığlıklar ve dumanla doluydu. Tüm yerleşim blokları moloz dağlarına ve derin çukurlara dönüştü. İnsanlar ellerini kullanarak çimentonun içinde arama yapmaya başladı, ben de öyle yaptım, ailemin evinin izlerini arıyordum."

El-Şeyh'in eşi ve küçük kızı enkazdan sağ kurtuldu - üzerlerine düşen bir dolap sayesinde enkazdan korundular - ancak aralarında kız kardeşleri, erkek kardeşleri ve küçük çocuklarının da bulunduğu ailesinin diğer 11 üyesini enkaz altında ölü olarak buldu. 

İnsan hakları grubu B'Tselem'e göre o günkü bombardıman onlarca binayı yerle bir etti, düzinelerce insanı öldürdü ve yüzlercesini evlerinin yıkıntıları altına gömdü.

'Bütün aileler öldürüldü'

İstihbarat kaynakları +972 ve Local Call'a daha da ölümcül saldırılarda yer aldıklarını söyledi. Bir kaynak, Hamas'ın Merkezi Gazze Tugayı komutanı Eymen Nofel'a suikast düzenlemek için ordunun, Nofel'in yerinin tam olarak tespit edilememesine dayanarak 17 Ekim'de el-Bureyc mülteci kampına düzenlediği hava saldırısında yaklaşık 300 sivilin öldürülmesine ve birçok binanın tahrip edilmesine izin verdiğini söyledi. Olay yerinden alınan uydu görüntüleri ve videolar çok katlı birkaç büyük apartmanın yıkıldığını gösteriyor.

Kamp sakinlerinden Amr el-Hatib +972 ve Local Call'a yaptığı açıklamada "Saldırıda 16 ila 18 ev yerle bir oldu," dedi. "Bir daireyi diğerinden ayırt edemiyorduk - hepsi enkazın içinde birbirine karışmıştı ve her yerde insan cesedi parçaları bulduk."

Olaydan sonra el-Hatib enkazdan yaklaşık 50 ceset çıkarıldığını ve çoğu ağır olmak üzere yaklaşık 200 kişinin yaralandığını hatırlıyor. Ama bu sadece ilk gündü. Kamp sakinlerinin ölü ve yaralıları çıkarmak için beş gün harcadıklarını söyledi.

Bir sağlık görevlisi olan Nail el-Bahisi olay yerine ilk gidenlerden biriydi. İlk gün 50-70 arasında yaralı saydı. "Belli bir anda saldırının hedefinin Hamas komutanı Eymen Nofel olduğunu anladık," dedi +972 ve Local Call'a. "Onu ve onun orada olduğunu bilmeyen pek çok insanı öldürdüler. Çocuklu ailelerin tamamı öldürüldü."

Bir başka istihbarat kaynağı +972 ve Local Call'a, ordunun Aralık ayı ortasında Refah'ta yüksek bir binayı yer le bir ettiğini ve Hamas'ın Refah Tugayı komutanı Muhammed Şabaneh'i (saldırıda öldürülüp öldürülmediği net değil) öldürmek için "düzinelerce sivili" öldürdüğünü söyledi. 

Kaynak, üst düzey komutanların genellikle sivil binaların altından geçen tünellerde saklandığını ve bu nedenle hava saldırısıyla öldürülmelerinin sivilleri de öldürdüğünü söyledi.

Bazı Gazzeliler tarafından suikast girişimi olduğuna inanılan geniş çaplı saldırıya tanık olan 55 yaşındaki Vail el-Sir, "Yaralananların çoğu çocuktu" dedi. Kendisi +972 ve Local Call'a 20 Aralık'taki bombalamanın "bütün bir yerleşim bloğunu" yok ettiğini ve en az 10 çocuğu öldürdüğünü söyledi.

Bir istihbarat kaynağı olan D., "[Bombalama] operasyonlarındaki kayıplar konusunda tamamen müsamahakâr bir politika vardı - o kadar müsamahakârdı ki bence bu bir intikam unsuruydu" iddiasında bulundu. "Bunun özü, uğruna yüzlerce sivili öldürmeye razı oldukları üst düzey [Hamas ve İslami Cihat komutanlarına] yönelik suikastlardı. Bir hesaplamamız vardı: Bir tugay komutanı için kaç kişi, bir tabur komutanı için kaç kişi, vb."

Bir başka istihbarat kaynağı olan E., "Yönetmelikler vardı; ama çok hoşgörülüydüler," diyor. "Üç haneli rakamların altında olmasa da yüksek çift haneli rakamlarda ikincil hasarla insanları öldürdük. Bunlar daha önce olmamış şeyler."

Böylesine yüksek bir "ikincil hasar" oranı sadece İsrail ordusunun daha önce kabul edilebilir bulduğu oranlarla değil, aynı zamanda ABD'nin Irak, Suriye ve Afganistan'da yürüttüğü savaşlarla karşılaştırıldığında da istisnai bir durumdur.

Irak ve Suriye'de IŞİD'le mücadele operasyonunda Operasyon ve İstihbarattan Sorumlu Komutan Yardımcısı General Peter Gersten, 2021 yılında bir ABD savunma dergisine verdiği demeçte, 15 sivilin zayiat verdiği bir saldırının prosedürden saptığını; bunu gerçekleştirmek için şu anda Savunma Bakanı olan ABD Merkez Komutanlığı Başkanı General Lloyd Austin'den özel izin alması gerektiğini söyledi.

Gersten, "Usame Bin Ladin söz konusu olduğunda NCV [Savaşçı Olmayan Zayiat Değeri] 30 olurdu, ancak düşük seviyeli bir komutanınız varsa, NCV'si genellikle sıfırdı" dedi. "En uzun süre sıfır değerinde çalıştık."

"Bize söylenen: "Ne yapabiliyorsanız bombalayın"'

Bu araştırma için görüşülen tüm kaynaklar Hamas'ın 7 Ekim'deki katliamlarının ve rehinelerin kaçırılmasının ordunun ateş politikasını ve zayiat derecelerini büyük ölçüde etkilediğini söyledi. 

"İlk başta atmosfer acı verici ve kindardı," diyor 7 Ekim'den hemen sonra askere alınan ve bir hedef operasyon odasında görev yapan B.. "Kurallar çok hoşgörülüydü. Hedefin içlerinden birinde olduğunu bildikleri dört binayı yıktılar. Bu çılgınlıktı.

"Bir uyumsuzluk vardı: Bir yandan buradaki insanlar yeterince saldırmadığımız için hayal kırıklığına uğramıştı," diye devam etti B.. "Öte yandan günün sonunda çoğu sivil bin Gazzelinin daha öldüğünü görüyorsunuz."

Kendisi de 7 Ekim'den hemen sonra askere alınmış olan D., "Profesyonel saflarda histeri vardı," dedi. "Nasıl tepki verecekleri konusunda hiçbir fikirleri yoktu. Yapmayı bildikleri tek şey, Hamas'ın kabiliyetlerini ortadan kaldırmak için deliler gibi bombalamaya başlamaktı."

Kendilerine ordunun amacının "intikam" olduğunun açıkça söylenmediğini vurgulayan D., "Hamas'la bağlantılı her hedef meşru hale gelir gelmez ve neredeyse her türlü ikincil hasar onaylanır onaylanmaz, binlerce insanın öldürüleceğini açıkça görebilirsiniz. Resmi olarak her hedef Hamas'la bağlantılı olsa bile, politika bu kadar müsamahakâr olduğunda, tüm anlamını yitirir."

A., ayrıca 7 Ekim'den sonra ordu içindeki atmosferi tanımlamak için "intikam" kelimesini kullandı. A., "Kimse savaş bittikten sonra ne yapacağını ya da Gazze'de yaşamanın nasıl mümkün olacağını ve bununla ne yapacaklarını düşünmedi" dedi. "Bize söylenen şuydu: Şimdi ne pahasına olursa olsun Hamas'ın canına okumalıyız. Elinizden ne gelirse bombalayın."

Üst düzey istihbarat kaynağı B., geriye dönüp baktığında, Gazze'deki Filistinlileri öldürmeye yönelik bu "orantısız" politikanın İsraillileri de tehlikeye attığına inandığını ve röportaj yapmaya karar vermesinin nedenlerinden birinin bu olduğunu söyledi.

"Kısa vadede daha güvendeyiz çünkü Hamas'a zarar verdik. Ama uzun vadede daha az güvende olduğumuzu düşünüyorum. Gazze'deki tüm yaslı ailelerin -ki bu neredeyse herkes demek- 10 yıl sonra [insanların] Hamas'a katılma motivasyonunu nasıl arttıracağını görüyorum. Ve [Hamas'ın] onları saflarına katması çok daha kolay olacak."

İsrail ordusu +972 ve Local Call'a yaptığı açıklamada, kaynakların bize söylediklerinin çoğunu yalanladı ve "her hedef ayrı ayrı incelenirken, saldırıdan beklenen askeri avantaj ve ikincil zarar konusunda bireysel bir değerlendirme yapılır... İsrail ordusu, saldırıdan beklenen ikincil zararın askeri avantaja göre aşırı olduğu durumlarda saldırı gerçekleştirmez" dedi.

5. Adım: Tali hasarın hesaplanması

'Model gerçekle bağlantılı değildi'

İstihbarat kaynaklarına göre, İsrail ordusunun bir hedefin yanındaki her evde öldürülmesi beklenen sivillerin sayısını hesaplaması - +972 ve Local Call tarafından daha önce yapılan bir araştırmada incelenen bir prosedür - otomatik ve hatalı araçların yardımıyla gerçekleştirildi. 

Önceki savaşlarda, istihbarat personeli bombalanacak bir evde kaç kişinin bulunduğunu doğrulamak için çok zaman harcardı ve öldürülmesi muhtemel sivillerin sayısı "hedef dosyasının" bir parçası olarak listelenirdi. Ancak 7 Ekim'den sonra bu kapsamlı doğrulama büyük ölçüde otomasyon lehine terk edildi.

Ekim ayında The New York Times gazetesi İsrail'in güneyindeki özel bir üsten yönetilen ve Gazze Şeridi'ndeki cep telefonlarından bilgi toplayarak orduya Gazze Şeridi'nin kuzeyinden güneye doğru kaçan Filistinlilerin sayısını canlı olarak bildiren bir sistemden bahsetti. 

Tuğgeneral Udi Ben Muha Times'a yaptığı açıklamada "Yüzde 100 mükemmel bir sistem değil ama karar vermeniz için gereken bilgiyi size veriyor" dedi. Sistem renklere göre işliyor: kırmızı renk çok sayıda insanın bulunduğu bölgeleri, yeşil ve sarı renkler ise nispeten sakinlerinden arındırılmış bölgeleri işaretliyor.

Local Call ve +972'ye konuşan kaynaklar, Gazze'de bir binanın bombalanıp bombalanmayacağına karar vermek için kullanılan benzer bir tali hasar hesaplama sistemini anlattılar. Yazılımın savaştan önce her evde yaşayan sivillerin sayısını hesapladığını - binanın büyüklüğünü değerlendirerek ve sakinlerinin listesini gözden geçirerek - ve daha sonra bu sayıları mahalleyi boşalttığı varsayılan sakinlerin oranına göre azalttığını söylediler.

Örneğin, ordu bir mahallede yaşayanların yarısının mahalleyi terk ettiğini tahmin ediyorsa, program normalde 10 kişinin yaşadığı bir evi beş kişinin yaşadığı bir ev olarak sayıyordu. Kaynaklar, zaman kazanmak için ordunun, programın tahmininin gerçekten doğru olup olmadığını anlamak için, önceki operasyonlarda yaptığı gibi, gerçekte kaç kişinin yaşadığını kontrol etmek için evleri gözetlemediğini söyledi.

Bir kaynak "Bu model gerçekle bağlantılı değildi" iddiasında bulundu. "Şu anda, savaş sırasında evde bulunanlar ile savaştan önce orada yaşıyor olarak listelenenler arasında hiçbir bağlantı yoktu. [Bir keresinde bir evi, içinde birkaç ailenin birlikte saklandığını bilmeden bombaladık."

Kaynak, ordunun bu tür hataların olabileceğini bilmesine rağmen, daha hızlı olduğu için bu kesin olmayan modelin yine de benimsendiğini söyledi. Bu nedenle kaynak, "tali hasar hesaplaması tamamen otomatik ve istatistikseldi" - hatta tam sayı olmayan rakamlar üretiyordu dedi.

6. Adım: Bir ailenin evinin bombalanması

'Sebepsiz yere bir aileyi öldürdünüz'

Local Call ve +972'ye konuşan kaynaklar, Where's Daddy? gibi takip sistemlerinin bir subayı hedefin evine girdiği konusunda uyardığı an ile bombalamanın kendisi arasında bazen önemli bir boşluk olduğunu ve bunun da ordunun hedefini vurmadan bile tüm ailelerin öldürülmesine yol açtığını açıkladı. 

Bir kaynak "Birçok kez bir eve saldırdığımız oldu; ama kişi evde bile değildi" dedi. "Sonuç olarak bir aileyi sebepsiz yere öldürmüş oluyorsunuz."

Üç istihbarat kaynağı +972 ve Local Call'a, İsrail ordusunun bir ailenin özel evini bombaladığı bir olaya tanık olduklarını ve daha sonra suikastın hedefinin evin içinde bile olmadığının ortaya çıktığını, çünkü gerçek zamanlı olarak daha fazla doğrulama yapılmadığını söyledi.

Kaynaklardan biri, "Bazen [hedef] daha önce evdeydi ve gece başka bir yerde, mesela yeraltında uyumaya gitti ve sizin bundan haberiniz olmadı," dedi. "Yeri iki kez kontrol ettiğiniz zamanlar da oluyor, sadece 'Tamam, son birkaç saat içinde evdeydi, o yüzden bombalayabilirsin' dediğiniz zamanlar da."

Bir başka kaynak da kendisini etkileyen ve bu soruşturma için kendisiyle görüşülmesini istemesine neden olan benzer bir olayı anlattı. "Hedefin akşam 8'de evde olduğunu anladık. Sonunda hava kuvvetleri evi gece 3'te bombaladı. Sonra [o süre içinde] ailesiyle birlikte başka bir eve taşınmayı başardığını öğrendik. Bombaladığımız binada çocuklu iki aile daha vardı."

Gazze'deki önceki savaşlarda, insan hedeflerin öldürülmesinden sonra, İsrail istihbaratı bomba hasarı değerlendirme (BDA) prosedürlerini uygulardı - üst düzey komutanın öldürülüp öldürülmediğini ve onunla birlikte kaç sivilin öldürüldüğünü görmek için rutin bir saldırı sonrası kontrol. 

Daha önceki bir +972 ve Local Call soruşturmasında ortaya çıktığı üzere bu, sevdiklerini kaybeden akrabaların telefon görüşmelerinin dinlenmesini içeriyordu. Ancak mevcut savaşta, en azından yapay zeka kullanılarak işaretlenen genç militanlarla ilgili olarak, kaynaklar bu prosedürün zaman kazanmak amacıyla kaldırıldığını söylüyor. 

Kaynaklar, her bir saldırıda gerçekte kaç sivilin öldürüldüğünü bilmediklerini ve AI ile işaretlenen düşük rütbeli şüpheli Hamas ve İslami Cihat operatörleri için hedefin kendisinin öldürülüp öldürülmediğini bile bilmediklerini söyledi.

Ocak ayında yayımlanan bir araştırma için Local Call 'a konuşan bir istihbarat kaynağı "Tam olarak kaç kişiyi öldürdüğünüzü ve kimi öldürdüğünüzü bilmiyorsunuz" dedi. "Sadece üst düzey Hamas yetkilileri söz konusu olduğunda BDA prosedürünü izliyorsunuz. Geri kalan vakalarda umurunuzda olmaz. Hava kuvvetlerinden binanın havaya uçurulup uçurulmadığına dair bir rapor alıyorsunuz, o kadar. Ne kadar ikincil hasar olduğu hakkında hiçbir fikriniz yoktur; hemen bir sonraki hedefe geçersiniz. Vurgu, mümkün olduğunca çabuk, mümkün olduğunca çok hedef yaratmaktı."

Ancak İsrail ordusu her saldırıdan sonra kayıpların sayısı üzerinde durmadan yoluna devam ederken, 2 Aralık'taki bombardımanda ailesinden 11 kişiyi kaybeden Şucaiye sakini Emced el-Şeyh, kendisinin ve komşularının hala ceset aradıklarını söyledi.

"Şu ana kadar enkaz altında cesetler var" dedi. "On dört konut, içinde yaşayanlarla birlikte bombalandı. Bazı akrabalarım ve komşularım hala gömülü."(YDH)