Katar'ı Amerika’nın NATO dışı müttefiki olarak tanıtmanın nedenleri ve sonuçları
Katar Emiri Şeyh Tamim bin Hamad el-Sani’nin Amerika’da bulunması ile birlikte Amerika başkanı Joe Biden kongre’ye yazdığı mektupta, Katar’ı Amerika’nın NATO dışı müttefiki olarak tanıtma niyetinde olduğunu yazdı.
NATO dışı müttefik, Washington’un silahlı güçleri ile stratejik ilişkileri olan fakat NATO üyesi olmayan ülkeler grubuna denir. Washington bu unvanın müttefiklerine maddi ve askeri meziyetleri olduğunu iddia ediyor.
Biden’in Katar’ı NATO dışı müttefiki olarak tanıtmasının birkaç sebebi vardır.
Birincisi Katar’ın batı Asya bölgesinde Amerika’nın çıkarlarını dikkate alırken Washington’un çıkarlarına karşı olan siyasetler izlemiyor ve Amerika’nın sorgulanmasına sebep olan uygulamalarda bulunmuyor. Reuters bu bağlamdaki haberinde şöyle yazdı: Görünüşe göre Washington’un bölgedeki çıkarları, Körfez’deki bu küçük ülke tarafından temsil ediliyor.
Biden kararının ikinci sebebi ise Katar’ın büyük bir finansman güç ve kabiliyete sahip olmasıdır ve zengin Arap ülkelerinden sayılıyor. Bu yüzden Katar, Amerika’nın maddi desteklerine ihtiyacı yok ve silah ve askeri ihtiyaçlarını, Amerika’nın müttefiklerini kapsayan indirimlerle Washington’dan satın alabilir.
Bu konu Katar’ın silah ihtiyaçlarını karşılamak için doğuya yönelmesini engeller. Buna ilaveten Katar güçlü bir dış desteğe ihtiyacı var ve Amerika’nın yurt dışındaki en büyük askeri üssüne ev sahipliği yapması nedeni ile Katar’ın NATO dışı müttefik olarak tanıtmak ise ikili ilişkilerin güçlenmesine sebep olur.
Batı Asya gelişmelerinde Katar’ın özellikle barışı sağlamak başta olmak üzere ifa ettiği etkin rolü, Biden’in aldığı kararda etkili olan 3. Sebeptir. Katarın dış siyaseti aktif ve dinamik bir dış politikaya sahiptir, bölgede çatışan taraflarla ilişkileri var, Bercam nükleer anlaşmanın canlandırılmasını olumlu karşılıyor, Amerika’nın Afganistan’dan çekilmesi için müzakerelere ve bölgesel krizlerde çatışan taraflara evsahipliği yaptı.
Bu yüzden görünüşe göre Biden Katar’ı Amerika’nın NATO dışı müttefiki olarak tanıtmakla, Doha’yı Amerika çıkarlarının temsilcisi olarak bir nevi ödüllendirilmiş oluyor. Biden kongre’ye yazdığı mektupta bu kararı, Katar'ın Amerika’nın Centcom'daki çabalarına katkısının yanı sıra iki ülke arasındaki ikili savunma ve güvenlik işbirliğini derinleştirmenin önemi nedeniyle aldığını yazdı.
Burada önemli olan ise Biden’in Katar hakkında aldığı bu kararla, Suudi Arabistan’ın bir kenara bırakılmış olmasıdır. Arabistan hali hazırda Arap dünyasının en önemli ve başlıca gücüdür. Son bir yılda Biden’in Beyaz Saray’a girmesi ile birlikte Arabistan ve Amerika ilişkileri değişime uğradı.
Biden Arabistan’ın ve özellikle Suudi veliaht Muhammed bin Salman’ın iç ve dış siyasetini eleştiriyor.
Amerika Afganistan’dan çekilirken Katar ve bir nebze de BAE’ne rol verdi, Bercam nükleer anlaşmasını ihya bağlamında da Katar’ın kapasitelerini kullandı fakat Arabistan için bu gelişmelerde pek bir rol vermedi. Bu yüzden görünüşe göre Biden’in Katar ile ilgili girişiminin en önemli sonucu ise Arabistan’ın daha fazla kenara itilmesi olacaktır.(Ajanslar)