Moritanya hakkında
Kuzeybatı Afrika ülkelerinden olan Moritanya, Cumhurbaşkanı Recep Tayyib Erdoğan’ın ziyareti vesilesiyle Türkiye’de biraz daha ilgi odağı oldu. Bu ülkeyle ilgili daha önce muhtelif gelişmelerle irtibatlı birtakım yazılar yaşmıştım. Son dönemde de bu ülkede Anayasa değişikliği referandumu öncesinde ve sonrasında yaşanan gelişmelerle ilgili yazılarımız yayınlandı. Bugünkü yazımızda da merak edenler için ülke hakkında genel bilgiler vermek istiyorum.
Resmi adı Moritanya İslâm Cumhuriyeti olan bu ülkenin nüfusu Arap ve Müslümandır. Nüfusunun yüzde sekseni Morlar olarak isimlendirilen Arap Berberilerden oluşur. Morlar, Moritanya’nın yanı sıra Fas, Senegal, Mali ve Gambiya’ya yayılmıştır. Ancak Moritanya dışındaki ülkelerde azınlık durumundadırlar.
Başkenti Atlas Okyanusu kıyısında yer alan Novakşot’tur.
Moritanya halkının tamamına yakını Müslüman Sünni ve büyük çoğunlukla Malikidir. Mevcut nüfûsu dört buçuk milyon olarak tahmin ediliyor. Fakat yüzölçümü bir milyon otuz bin km kare civarında olduğu için bir km kare başına düşen insan sayısı 4.4 civarındadır. Bu sayı Türkiye’de 100’ü geçiyor.
Ülke halkının büyük çoğunluğu Arapça konuşuyor. Resmi dil de Arapçadır. Ancak Fransızca da ikinci dil olarak kabul ediliyor. Bunların yanı sıra Berberice ve bazı küçük etnik unsurların dilleri de konuşulmaktadır.
Cezayir, Mali, Senegal, Fas’tan bağımsız bir devlet kurma iddiasındaki Batı Sahra ve Atlas Okyanusu ile çevrilidir.
İklim olarak sıcak bir ülkedir. Topraklarının önemli bir kısmı Büyük Sahra’nın devamı durumundaki çöllerden oluşmaktadır. Tarıma elverişli arazisi % 0.2 civarındadır. Topraklarının % 50 civarında bir kısmı otlaklardan ve bozkırlardan oluşur. O yüzden hayvancılık yaygındır. Halkın büyük çoğunluğu hayvancılıkla geçinmektedir. Dolayısıyla ülke ekonomisi de büyük ölçüde hayvancılığa dayanır. En çok yetiştirilen hayvan da koyundur. Bazı tarım ürünleri yetiştiriliyor. Ancak tarım sadece Senegal Irmağı kıyısındaki dar bir alanda yapılıyor. Ülkenin Atlas Okyanusu’na kıyısı olduğundan balıkçılık da ülkede önemli gelir kaynaklarındandır. Başta demir ve bakır olmak üzere çeşitli yeraltı kaynaklarına sahiptir.
Sanayisi pek gelişmiş değildir. En önemli sanayi kuruluşları maden cevherlerini çıkaran tesislerdir. Ancak madenler ülkede pek işlenmiyor, cevher olarak ihraç ediliyor. Ayrıca petrol rafinerisi, şeker fabrikası, balık ve et işleme tesisleri ve benzeri sanayi tesisleri bulunmaktadır. Fakat petrolü Cezayir’den alıyor.
Ülkede çok partili bir demokratik sistem var. Son anayasa değişikliğine kadar iki meclisli bir parlamenter sistemle yönetiliyordu. Ancak mevcut cumhurbaşkanı Muhammed Veled Abdülaziz’in ısrarıyla gerçekleştirilen anayasa değişikliğinden sonra senato yani üst meclis kaldırıldı. Böylece tek meclisli parlamenter sisteme geçildi. Muhalefet partileri bu anayasa değişikliğine itiraz ediyorlardı.Muhalefet partilerinin referandumu boykot çağrılarına rağmen yine katılım yüksek oldu ve büyük çoğunluk değişiklik lehinde oy verdi.
Moritanya komşusu Senegal’le, Fransız emperyalizminin ekmiş olduğu etnik ayrımcılık fitnesinden kaynaklanan birtakım sorunlar yaşamaktadır. Sorunun temel ekseni Senegal’de yaşayan Moritanyalı azınlıkla ilgilidir. Son dönemde bu sorunların büyük ölçüde dondurulmuş olduğunu söyleyebiliriz. Ayrıca içerde de bazı etnik unsurların taleplerinden kaynaklanan sıkıntılar yaşanmaktadır. Bu sıkıntıların da son yıllarda azaldığını söyleyebiliriz.
Müteakip yazımızda da inşallah Senegal hakkında böyle genel bilgiler vermeye çalışacağız. (Yeni Akit)