Ankara-Moskova hattında gerilim had safhada
Suriye ordusu, kontrolü dışındaki tek yer olan İdlib’e yönelik ilerleyişini sürdürüyor. Son olarak, bölgenin en önemli kentlerinden Manaat El Numan da da Suriye Devleti kontrolü sağladı.
Ankara gelişmeleri yakından takip ederken, Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan Astana Süreci’nin “bittiğini” söyleyerek, Rusya’ya tepki gösterdi.
Suriye ordusunun tekrar kontrolü sağladığı Manaat El Numan kenti son derece stratejik bir öneme sahip. Şehir, Şam ile Halep’i birbirine bağlayan karayolunun üzerinde. 26 Ocak’ta şehre giren Suriye askerleri toplamda irili ufaklı 22 yerleşim yerinde kontrolü sağladı ve silahlı militanların elindeki son yer olan İdlib’in kent merkezine yönelik baskıyı arttırdı.
Suriye ordusunun bu son operasyonu, Rusya Hava Kuvvetleri’nin desteğiyle gerçekleşiyor. Son iki günde 50 bin sivilin daha bölgeyi terk edip, Türkiye sınırına doğru ilerlemeye başladığı bildiriliyor. Birleşmiş Milletler’e (BM) göre bölgede yerlerinden edilen sivillerin sayısı 500 bin civarında.
Ankara-Moskova hattında gerginlik: “Astana Süreci bitti”
Suriye’nin Rusya destekli operasyonu Ankara tarafından tepkiyle karşılandı. Erdoğan, Afrika gezisi dönüşünde yaptığı açıklamalarla doğrudan Rusya’yı suçladı:
“Şu an itibarıyla maalesef Rusya Astana’ya da Soçi’ye de sadık değil. Bu konuda Rusya da eğer biz birbirimize sadık ortaklarsak, tavrını belli edecek. Ya Suriye ile olan süreci farklı yürütecek ya da Türkiye ile olan süreci farklı yürütecek, bunun başka yolu yok. Şu anda Astana Süreci diye bir şey de kalmadı. Astana Süreci şu anda sessizlikte veya sessizliğe büründü. Astana’yı yeniden ayağa kaldırmak ve yeniden ayağa kalkışı ile birlikte Türkiye, Rusya, İran ne yapabilir, bakmak lazım. Rusların söylediği şey; ‘Teröristlere karşı mücadele ediyoruz.’ Kim terörist? Kendi toprağını savunanlar mı terörist? Bunlar direnişçi. Şu anda bunlara sorarsan Türkiye’deki yaklaşık dört milyon Suriyeli de terörist.”
Rusya’ysa son operasyonun “terörle mücadele” kapsamında yapıldığını savunuyor ve asıl Türkiye’nin üzerine düşenleri yapmadığını iddia ediyor. Rusya Dışişleri Bakanı Sergey Lavrov ve Dışişleri Bakanı Mevlüt Çavuşoğlu 27 Ocak’ta bir telefon görüşmesi yaptı. Rus basınına göre Lavrov görüşmede, İdlib’deki radikal grupların anlaşmayı ihlal ettiklerini söyledi. Rusya Dışişleri Bakanlığı’ndan görüşmeye dair yayınlanan açıklamada şu ifadeler vardı:
“Rusya tarafı Türk tarafına ateşkesin ihlal edildiğine dair kanıtları sundu ve teröristlerin muhaliflerden ayrılması gerektiğini vurguladı.”
Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan ve Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin 8 Ocak’ta İstanbul’daki görüşmelerinde İdlib’te ateşkes konusunda anlaşmışlar ve ateşkes 12 Ocak’ta yürürlüğe girmişti. Suriye ordusu 15 Ocak’ta saldırıya geçti. Ankara, ateşkesin Suriye tarafından ihlal edildiği iddiasında.
TSK’nın İdlib’teki askeri gözlem noktaları ne olacak?
Ankara ve Moskova, 17 Eylül 2018’de İdlib’te bir gerginliği azaltma bölgesi oluşturulması konusunda anlaşmıştı. Bu mutabakat uyarınca muhalif gruplar ile rejim ordusu arasında ateşkes uygulanacak ve Türkiye ile Rusya gözlem noktaları kuracaktı. Anlaşma, bu bölgede bulunan El Kaide bağlantılı El Nusra ve Tahrir el-Şam gibi örgütlerin durumunu kapsamıyor. Rusya, rejimin İdlib’e dönük saldırılarını engellemek Türkiye de “teröristlerin sivillerden ayrılmasından” sorumluydu. Şimdi iki ülke birbirlerini bu anlaşmaya da uymamakla suçluyor.
Türkiye’nin İdlib bölgesinde 12 gözlem noktası var. İki tanesi, şu anda Suriye ordusunun kontrolü sağladığı bölgelerde bulunuyor. Milli Savunma Bakanlığı’ndan 28 Ocak’ta yapılan açıklamada, “Astana ve Soçi Mutabakatları kapsamında görev yapan Gözlem ve Kontrol Noktalarımızın güvenliğini tehlikeye atacak her türlü girişime meşru müdafaa çerçevesinde en sert şekilde tereddütsüz karşılık verilecek ve mukabele edilecektir” denildi. (Kaynak: medyascope)