Türk malları Yunanistan üzerinden İsrail'e gönderiliyor

Katar sermayeli The Middle East Eye (MEE), Perşembe günü açıklanan verilere göre, Ankara'nın Mayıs ayında Refah işgali nedeniyle Tel Aviv ile doğrudan ticareti durdurma kararına rağmen, Türkiye ile İsrail arasındaki ticaretin Yunanistan gibi üçüncü ülkeler üzerinden devam ettiğini bildirdi.

İsrail Merkezi İstatistik Bürosu (CBS) verilerine göre, İsrail, Mayıs ayında Türkiye'den 116 milyon dolar değerinde mal ithal etti.

Bu rakamın geçen yılın aynı ayındaki 377 milyon dolarlık ithalata kıyasla yüzde 69'luk bir düşüşe işaret ettiği belirtildi.

Buna karşılık Türkiye İhracatçılar Meclisi (TİM) Mayıs ayında İsrail'e sadece 4 milyon dolar değerinde mal ihraç edildiğini kaydederek bir önceki yıla kıyasla yüzde 99'un üzerinde bir düşüş olduğunu iddia etti.

Ancak Türkiye ile İsrail arasındaki ticareti kolaylaştıran iki Türk işadamının Middle East Eye'a verdiği bilgiye göre, Mayıs başından bu yana Türk malları İsrail'e ulaşmak için Yunanistan ve diğer yakın ülkeler üzerinden yeniden yönlendiriliyor.

Bu değişim, Ankara'nın Gazze'de kalıcı bir ateşkes sağlanana kadar İsrail'e tam bir ticaret yasağı getirdiğini ilan etmesinin ardından gerçekleşti.

Bir Türk işadamı MEE'ye şunları söyledi: "İsrailli yetkililer Türk şirketlerinden malları Yunanistan üzerinden yeniden ihraç etmek için menşe belgelerini değiştirmelerini bile istemiyor çünkü bu maliyetleri daha da arttıracak, dolayısıyla bunlar Türk ürünleri. İbranice etiketli beyaz etiketli ürünlere öncelik verildi, ancak her türlü mal İsrail'e gönderiliyor, özellikle de ticaret ambargosundan önce sipariş edilenler."

Yunanistan'a ihracatta artış

İşletmeler, Türkiye'nin sanayi üssüne yakınlığı ve İsrail'e nispeten daha ucuz nakliye seçenekleri nedeniyle Yunanistan'ı tercih ediyor.

TİM verilerine göre, Türkiye'nin Yunanistan'a ihracatı Mayıs ayında, geçen yılın aynı ayındaki 219 milyon dolardan yüzde 71 artışla 375 milyon dolara yükseldi.

İsrail'in Mayıs ayı verileri, Türkiye'nin yeniden ihracatına rağmen Yunanistan'dan ithalat miktarında bir artış göstermiyor.

İkinci bir Türk işadamı, Türk ihracatının Yunanistan'dan geçmesine rağmen İsrail istatistiklerinde hâlâ Türkiye'den ithalat olarak kaydedildiğini çünkü bunların Türk ürünleri olarak kaldığını açıkladı.

My Advisor danışmanlık şirketinin genel müdürü Murat Yapıcı MEE'ye yaptığı açıklamada, İsrail kayıtlarının Yunanistan gibi üçüncü ülkeler üzerinden gelse bile malların menşeine dayandığı için ikili ticareti daha doğru yansıttığını söyledi.

İkinci işadamı, "Bu paralel ticaret birkaç ay daha devam edebilir, ancak İsrailli şirketler hızla Mısır, İspanya ve İtalya gibi diğer ülkelerdeki alternatif tedarikçilere yöneliyor," dedi ve "Türkiye İsrail'in net ihracatçısıydı ve şimdi bu pazarı kaybetmekle karşı karşıyayız." diye ekledi.

Türkiye İstatistik Kurumu'na göre, iki ülke arasındaki ticaret hacmi 2023 yılında 6,3 milyar dolardı ve bunun yüzde 76'sını Türkiye'nin ihracatı oluşturuyordu. Türkiye, İsrail'in uygun fiyatlı ürünlerinde önemli bir tedarikçi konumundaydı.

Türk işletmeleri üzerindeki etkisi

MEE’ye göre, Türk iş dünyası Filistinlilerin içinde bulunduğu kötü durumla empati kuruyor ve bazıları İsrail'in Gazze'deki eylemlerini soykırım olarak nitelendiriyor. Ancak ticaretin tamamen durdurulmasını makul bulmuyorlar.

MEE’ye konuşan Türk işadamı, "Hükümetin kararını anlayışla karşılıyoruz ancak bu siyasi bir tercihtir. Başka bir hükümet olsa sadece savaşta ikili kullanımı olabilecek ticareti kısıtlardı. Bunun yerine, İsrail ile ticaret yapan tüm işletmeleri ek bir süre bile tanımadan cezalandırdık. Bazı mallar gümrükte takıldı, bu da şirketlerin yüz binlerce dolar zarar etmesine neden oldu." dedi.(YDH)