Teklifin 9,10,11. maddeleri kabul edildi
TBMM Genel Kurulunda, anayasa değişikliği teklifinin 9,10,11. maddeleri kabul edildi.
TBMM Genel Kurulunda, anayasa değişikliği teklifinin 1. turunda "Cumhurbaşkanının cezai sorumluluğu"nu düzenleyen 9. maddesi görüşüldü.
TBMM Genel Kurulunda, anayasa değişikliği teklifinin dokuzuncu maddesine 343 kabul, 137 ret oyu verildi.
Söz konusu maddeyle, Cumhurbaşkanı hakkında, bir suç işlediği iddiasıyla TBMM üye tamsayısının salt çoğunluğunun vereceği önergeyle soruşturma açılması istenebilecek. Meclis, önergeyi en geç bir ay içinde görüşüp ve üye tamsayısının beşte üçünün gizli oyuyla soruşturma açılmasına karar verecek.
Soruşturma açılmasına karar verilmesi halinde, Meclis'teki siyasi partilerin, güçleri oranında komisyona verebilecekleri üye sayısının üç katı olarak gösterecekleri adaylar arasından her siyasi parti için ayrı ayrı ad çekme suretiyle kurulacak 15 kişilik bir komisyon tarafından soruşturma yapılacak. Komisyon, soruşturma sonucunu belirten raporunu iki ay içinde Meclis Başkanlığına sunacak. Soruşturmanın bu sürede bitirilememesi halinde, komisyona bir aylık yeni ve kesin bir süre verilecek.
TBMM'nin üçte iki çoğunluğuyla Yüce Divana sevk
Rapor, Başkanlığa verildiği tarihten itibaren 13 gün içinde dağıtılacak, dağıtımından itibaren 10 gün içinde Genel Kurulda görüşülecek. TBMM üye tam sayısının üçte ikisinin gizli oyuyla Yüce Divana sevk kararı alınabilecek. Yüce Divan yargılaması üç ay içinde tamamlanacak, bu sürede tamamlanamazsa bir defaya mahsus olmak üzere üç aylık ek süre verilecek, yargılama bu sürede kesin olarak tamamlanacak.
Hakkında soruşturma açılmasına karar verilen Cumhurbaşkanı, seçim kararı alamayacak. Yüce Divanda seçilmeye engel bir suçtan mahkum edilen Cumhurbaşkanının görevi de sona erecek.
Cumhurbaşkanının görevde bulunduğu sürede işlediği iddia edilen suçlar için görevi bittikten sonra da bu madde hükmü uygulanacak.
"Devlet yönetimine bir otoban oluşturuyoruz"
Teklifin birinci turdaki 9. maddesi üzerinde MHP Grubu adına söz alan İstanbul Milletvekili Celal Adan, Anayasa Komisyonunda MHP'nin önerilerinin dikkate alındığını belirterek, komisyon üyelerine teşekkür etti. Adan, "Türkiye'de iki yüzlü demokrasi anlayışı var. Buna öncülük yapanlar, kendilerini gözden geçirmeliler." diye konuştu.
HDP Grubu adına konuşan Van Milletvekili Bedia Özgökçe Ertan, anayasa teklifinin bir dayatma olduğunu ileri sürdü. Ertan, "HDP olarak bu sistem ilk dillendirildiğinden itibaren karşısındayız." değerlendirmesinde bulundu.
CHP Artvin Milletvekili Uğur Bayraktutan, teklif ile Cumhurbaşkanının yargılanması önüne kalkan konulduğunu öne sürerek, "Bu kadar uzun yazmanıza gerek yoktu, 'Cumhurbaşkanı yargılanamaz' deyin işin içinden çıkın." dedi.
AK Parti Grubu adına konuşan Genel Başkan Yardımcısı ve İstanbul Milletvekili Hayati Yazıcı, anayasa yapmanın önemli olduğunu belirterek, halk tarafından yapılması gerektiğini söyledi.
Cumhurbaşkanı dahil yargı yolunu açtıklarına işaret eden Yazıcı, "Bu anayasa değişikliğiyle Türkiye'nin kamu yönetimine, devlet yönetimine bir otoban oluşturuyoruz, hızlı, tempolu, güvenli yürüyüş sağlayacak bir otoban inşa ediyoruz. Hayırlı uğurlu olsun." değerlendirmesini yaptı.
10. madde görüşülüyor
Bu arada anayasa değişikliği teklifinin 1. turunda "Cumhurbaşkanı yardımcıları, Cumhurbaşkanına vekalet ve bakanlar" ile ilgili onuncu maddenin görüşmelerine başlandı.
10. madde üzerinde MHP Grubu adına söz alan İzmir Milletvekili Ahmet Kenan Tanrıkulu, Türkiye'nin özellikle son yıllarda ciddi terör saldırılarına maruz kaldığını, bu nedenle insanların devletini, vatanının ön şartsız sahiplenmesi gerektiğini söyledi.
Ortak hedefin ülkenin kalkınması, milletin refahı, uluslararası arenada kendinden söz ettiren güçlü bir Türkiye olması gerektiğinin altını çizen Tanrıkulu, "Ülkemiz birçok cepheden saldırıya uğrarken, siyasi ve ekonomik operasyonlar birbirini kovalarken anlaşmazlığa set çekmek hepimizin öncelikli görevi haline gelmiştir. Kenetlenmek bu zor günleri aşabilmemiz için en önemli cephanemiz olacaktır." diye konuştu.
CHP Ankara Milletvekili Tekin Bingöl, son günlerde CHP'nin terörle, FETÖ ile bağdaştırılmaya çalışıldığını belirterek, böyle bir yaklaşımın hatalı olduğunu kaydetti.
Erken seçim ile milletvekillerinin tehdit edildiğini öne süren Bingöl, erken seçim kararının alınmasını ve anayasa değişikliğinin seçimden sonra yapılmasını önerdi.
HDP Muş Milletvekili Ahmet Yıldırım, devletin köleci zihniyetten, modern zihniyete gelinceye kadar ciddi tarihsel miraslar barındırdığını söyledi.
"Yenilen pehlivan güreşe doymaz"
AK Parti Grup Başkanvekili Mehmet Muş, teklifle ilgili Başbakan Binali Yıldırım'ın, grup başkanlarının gerekli açıklamaları yaptığını ve kimsenin makam peşinde olmadığını ifade etti. Erken seçim ile ilgili sözler üzerine ise Muş, "Yenilen pehlivan güreşe doymaz." dedi.
Söz alan CHP Grup Başkanvekili Levent Gök de seçimlerde yenilen ya da kazanan olmadığını, tek kazananın ise milli irade olduğunu belirtti. CHP seçimi kazansa AK Parti'nin tam tersi hareket edeceğini ifade eden Gök, "Biz önce bize oy vermeyenleri kucaklarız, bize oy verenleri ise en son kucaklarız." diye konuştu.
AK Parti Grubu adına Aydın Milletvekili Abdurrahman Öz, AK Parti'nin tek vatan, tek millet ve tek bayrak ilkesi ile hareket ettiğini ve anayasa değişikliği teklifinde de bunun gözardı edilmediğini söyledi.
Teklifteki maddeler arasında herhangi bir tutarsızlığın olmadığını dile getiren Öz, teklif ile Cumhurbaşkanına ceza öngörülmesinin sistemin samimiyetini ortaya koyduğunu belirtti. Öz, "Anayasa paketimize güveniyoruz, 79 milyon insanımıza emanet ediyoruz. Yeniliğe açık olarak 'Evet' oyu vereceklerine inanıyorum." değerlendirmesinde bulundu.
Anayasa değişikliği teklifinin 10. maddesi kabul edildi
Anayasa değişiklik teklifinin, "Cumhurbaşkanı yardımcıları, Cumhurbaşkanın vekalet ve bakanlarla ilgili 10. maddesine, 343 kabul, 135 ret oyu verildi.
TBMM Genel Kurulunda 10. maddenin gizli oylamasına 483 milletvekili katıldı.
Oylamada 343 kabul, 135 ret oyu kullanıldı, 3 oy boş çıkarken, 2 oy da geçersiz sayıldı.
Teklifin 10. maddesiyle "cumhurbaşkanı yardımcılığı" geliyor. Madde, Cumhurbaşkanına, seçildikten sonra bir veya daha fazla cumhurbaşkanı yardımcısı atayabilmesi imkanı tanıyor.
Cumhurbaşkanlığı makamının herhangi bir nedenle boşalması halinde 45 gün içinde cumhurbaşkanı seçimi yapılacak. Yenisi seçilene kadar cumhurbaşkanı yardımcısı, cumhurbaşkanlığına vekalet edecek ve cumhurbaşkanına ait yetkileri kullanacak. Genel seçime 1 yıl ve daha az kalmışsa, TBMM seçimi de cumhurbaşkanı seçimiyle yenilenecek.
Genel seçime 1 yıldan fazla kalmışsa seçilen cumhurbaşkanı, TBMM seçim tarihine kadar görevine devam edecek. Kalan süreyi tamamlayan cumhurbaşkanı açısından bu süre dönemden sayılmayacak.
İki seçim birlikte yapılacak
TBMM genel seçimlerinin yapılacağı tarihte, her iki seçim birlikte yapılacak.
Cumhurbaşkanının hastalık ve yurt dışına çıkma gibi nedenlerle geçici olarak görevinden ayrılması hallerinde, cumhurbaşkanı yardımcısı, cumhurbaşkanına vekalet edecek ve cumhurbaşkanına ait yetkileri kullanacak.
Cumhurbaşkanı yardımcıları ve bakanlar, milletvekili seçilme yeterliliğine sahip olanlar arasından cumhurbaşkanı tarafından atanacak ve görevden alınacak. Cumhurbaşkanı yardımcıları ve bakanlar, TBMM'de ant içecek.
Milletvekilleri, cumhurbaşkanı yardımcısı ve bakan olarak atanırlarsa üyelikleri sona erecek. Cumhurbaşkanı yardımcıları ve bakanlar, cumhurbaşkanına karşı sorumlu olacak.
Cumhurbaşkanı yardımcıları ve bakanların cezai sorumluluğu
Cumhurbaşkanı yardımcıları ve bakanlar hakkında görevleriyle ilgili suç işledikleri iddiasıyla TBMM üye tam sayısının salt çoğunluğunun vereceği önergeyle soruşturma açılması istenebilecek. Meclis, önergeyi en geç 1 ay içinde görüşecek ve üye tam sayısının 5'te 3'ünün gizli oyuyla soruşturma açılmasına karar verebilecek.
Soruşturma açılmasına karar verilirse, Meclisteki partilerin, güçleri oranında komisyona verebilecekleri üye sayısının 3 katı olarak gösterecekleri adaylar arasından her parti için ayrı ayrı ad çekerek kurulacak 15 kişilik bir komisyon tarafından soruşturma yapılacak.
Komisyon, soruşturma sonucunu belirten raporunu 2 ay içinde Meclis Başkanlığına sunacak. Soruşturmanın bu sürede bitirilememesi halinde, komisyona 1 aylık yeni ve kesin bir süre verilecek. Rapor Başkanlığa verildiği tarihten itibaren 10 gün içinde dağıtılacak, dağıtımından itibaren 10 gün içinde Genel Kurulda görüşülecek. TBMM, üye tam sayısının 3'te 2'sinin gizli oyuyla Yüce Divana sevk kararı alabilecek.
Yüce Divan yargılaması 3 ay içinde tamamlanacak. Bu sürede tamamlanamazsa bir defaya mahsus 3 aylık ek süre verilecek, yargılama bu sürede kesin olarak sonlandırılacak. Bu kişilerin görevde bulundukları sürede, görevleriyle ilgili işledikleri iddia edilen suçlar bakımından, görevleri bittikten sonra da Yüce Divanda yargılanacak.
Yüce Divanda seçilmeye engel bir suçtan mahkum edilen cumhurbaşkanı yardımcısı veya bakanın görevi sona erecek. Cumhurbaşkanı yardımcıları ve bakanlar, göreviyle ilgili olmayan suçlarda yasama dokunulmazlığına ilişkin hükümlerden yararlanacak.
Bakanlıkların kurulması, kaldırılması, görevleri ve yetkileri ile teşkilat yapısı ile merkez ve taşra teşkilatlarının kurulması Cumhurbaşkanlığı kararnamesi ile düzenlenecek.
Anayasa değişikliği teklifinin 11. maddesi kabul edildi
Anayasa değişikliği teklifinin TBMM ve cumhurbaşkanı seçimlerinin yenilenmesini düzenleyen 11. maddesine 341 kabul, 134 ret oyu verildi.
TBMM Genel Kurulunda, teklifin 11. maddesinin gizli oylamasına 483 milletvekili katıldı. Oylamada 341 kabul, 134 ret oyu kullanıldı, 1 oy çekimser sayıldı, 5 oy boş, 2 oy geçersiz çıktı.
TBMM ve Cumhurbaşkanı seçimleri birlikte yapılacak
Teklifin 11. maddesine göre, TBMM, üye tam sayısının 5'te 3 çoğunluğu ile seçimlerin yenilenmesine karar verilebilecek. TBMM genel seçimi ile cumhurbaşkanı seçimi birlikte yapılacak.
Cumhurbaşkanının seçimlerin yenilenmesine karar vermesi halinde TBMM genel seçimi ile cumhurbaşkanı seçimi birlikte gerçekleştirilecek.
2. kez aday olabilecek
Cumhurbaşkanının ikinci döneminde Meclis tarafından seçimlerin yenilenmesine karar verilmesi durumunda cumhurbaşkanı bir kez daha aday olabilecek.
Seçimlerinin birlikte yenilenmesine karar verilen Meclisin ve cumhurbaşkanının yetki ve görevleri, yeni Meclisin ve cumhurbaşkanının göreve başlamasına kadar devam edecek.
Görev süresi 5 yıl
Bu şekilde seçilen Meclis ve cumhurbaşkanının görev süreleri de 5 yıl olacak.
TBMM Başkanvekili Ahmet Aydın, 11. maddenin oylanması ve sonucunun açıklanmasının ardından bugün saat 14.00'te yeniden toplanmak üzere birleşimi kapattı. (AA)