'Antibiyotik direnci yılda 10 milyondan fazla can alacak'

İlaç Bilincini Geliştirme ve Akılcı İlaç Derneği Başkanı Prof. Dr. İsmail Balık, gereksiz ya da yanlış kullanım sonucunda bakterilerin antibiyotiklere karşı direnç geliştirdiğini ve tedaviyi olumsuz etkilediğini belirterek, "Direnç trendi böyle devam ederse 20-30 yıl içinde, yılda 10 milyondan fazla kişi dirençli bakteri enfeksiyonlarına bağlı ölecek." dedi.

İlaç Bilincini Geliştirme ve Akılcı İlaç Derneği Başkanı Prof. Dr. İsmail Balık, 12-18 Kasım Dünya Antibiyotik Farkındalık Haftası dolayısıyla AA muhabirine yaptığı açıklamada, birçok hastalığın tedavisinde antibiyotiklerin önemli bir yer tuttuğunu belirtti.

Gereksiz ve yanlış antibiyotik kullanımının, antibiyotik direncine yol açtığını ve hastalıkların tedavi başarısını engellediğini ifade eden Balık, antibiyotik direncinin dünyanın en önemli halk sağlığı sorunlarından biri olduğunu söyledi.

Her geçen gün artan antibiyotik direncinin, dünyada ve Türkiye'de insanlığı tehdit etmeye başladığına dikkati çeken Balık, dirençli bakterilerin neden olduğu enfeksiyonların, hastalık ve ölüm oranlarının artmasına ve hastanedeki yatış sürelerinin uzamasına yol açtığını bildirdi.

"Antibiyotiklerin yüzde 50'ye yakını yanlış ya da gereksiz kullanılıyor"

Balık, mikroorganizmaların hızla direnç kazanırken tedavide etkili olabilecek yeni antibiyotiklerin ise aynı hızla geliştirilemediğine işaret etti.

Antibiyotik direncine bağlı olarak Avrupa'da yılda 25 bin kişinin hayatını kaybettiğini aktaran Balık, şunları kaydetti:

"Dirençli bakterilere karşı 30 yıldır yeni bir antibiyotik grubu geliştirilememiştir. Boğaz ağrısı ve sinüzitlerin sadece yüzde 10-20'si antibiyotik tedavisi gerektirir. Halbuki bu şikayetlerin çoğuna antibiyotik reçetelenmektedir.

Türkiye'de aile hekimliği reçetelerinin yarısında antibiyotik yer almaktadır. Yapılan araştırmalar, antibiyotiklerin yüzde 50'ye yakın oranlarda yanlış ya da gereksiz kullanıldığını göstermektedir. Türkiye, Avrupa ülkeleri içinde antibiyotik direnç sorununun en fazla olduğu ülkelerden biridir. Antibiyotik direncine bağlı ekonomik kayıp sadece Avrupa'da 1,5 milyar avro."

Antibiyotiklerin yanlış ve gereksiz yere aşırı kullanılması durumunda bakterilerin, antibiyotiklere karşı direnç geliştirdiğinin altını çizen Balık, "Daha sonra bu dirençli bakteriler sadece antibiyotiği yanlış kullanan kişide değil, yayılarak başka kişilerde hatta başka ülkelerdeki insanlara da ve hatta hayvanlara da o antibiyotiğin işe yaramaz hale gelmesine sebep olur. Bakteriler, direnç geliştirdiklerinde benzetmek gerekirse hiçbir silah ile yok edilemeyen, uzay filmlerindeki hilkat garibesi canavarlara dönüşmektedir. Hiçbir antibiyotikle yok edilemeyen 'canavarlaşmış' bakterilerin sayısı her geçen gün artmaktadır." uyarısında bulundu.

"Artan ilaçlar içinde antibiyotikler ilk sırada"

Prof. Dr. Balık, Dünya Sağlık Örgütü'nün (DSÖ) önderliğinde tüm dünyada antibiyotiklere karşı direnci engellemek için bilinçlendirme faaliyetleri yapıldığını dile getirdi.

Avrupa'da antibiyotik direncini önlemek için "Antibiyotik Koruyucusu ol" aktivitesi başlatıldığını anlatan Balık, kampanya ile herkesin kendisini, ailesini, arkadaşlarını antibiyotik direncinin yayılmasına karşı "Antibiyotik koruyucusu" olmaya davet ettiğini söyledi.

Prof. Dr. Balık, evlerde çok sayıda ilacın bulunduğunu belirterek, sözlerine şöyle devam etti:

"Yapılan çalışmalar ülkemizde evlerde saklanan ve reçetede belirtildiği gibi kullanılmadığı için arta kalan ilaçların toplamının 1 milyar lirayı geçtiği ve bunların içinde antibiyotiklerin ilk sırayı aldığını göstermektedir. Halbuki antibiyotik tedavisi, şikayetler geçse bile sonuna kadar devam edilmeli.

Antibiyotiklerin artması ve evde saklanması normal değildir, artan ya da kullanılmayan antibiyotiği sonra tekrar kullanmak, başkasına vermek ve hatta çöpe atmak doğru değildir. Çünkü bu durum doğanın kirlenmesinin yanı sıra ciddi ekonomik kayıptır. 'Sıfır Atık' kampanyasına ilaç da eklenmeli. Bunun için Sayın Emine Erdoğan Hanımefendi'nin himaye ve katkılarının çok değerli olacağını düşünüyoruz."

Balık, antibiyotiklerin kesinlikle başka kişilere önerilmemesi, evdeki antibiyotiklerin başkalarına verilmemesi gerektiğini vurgulayarak, antibiyotiklerin sadece ve sadece doktor önerisi ile kullanılması gerektiğini bildirdi.

"Antibiyotik leblebi değildir" kampanyası

Antibiyotiklerin, 1930'larda ilk devreye girdiği yıllarda, menenjit zatürre gibi sadece ciddi enfeksiyonlardan ölümleri engellemenin yanı sıra küçük operasyonlar ve yaralanmalara bağlı gelişen enfeksiyonlar sonucu milyonlarca ölümü de önlediğini anlatan Balık, "Ama antibiyotiklerin yıllar içerisinde yanlış kullanımının artmasıyla gelişen direnç sorunu insanlığı yine antibiyotik öncesi döneme girme riskini ortaya koymaktadır. Direnç trendi böyle devam ederse 20-30 yıl içinde, yılda 10 milyondan fazla kişi, tedavi edebilecek antibiyotik kalmayacağından dirençli bakteri enfeksiyonlarına bağlı ölecek." dedi.

Dernek Başkanı Balık, bunun önüne geçebilmek için antibiyotik kullanımında farkındalığın artırılması gerektiğinin altını çizerek, tüm dünyada her bireyin antibiyotik direnç savaşçısı olması gerektiğinin altını çizdi.

Dünya Antibiyotik Farkındalık Haftası nedeniyle çağrıda bulunan Balık, "Antibiyotikler yerinde kullanılmadığında ciddi yan etkilere de sebep olurlar. Yani leblebi gibi zararsız değildirler. Bu nedenle derneğimiz, bu yılın teması olarak sloganımızı 'Antibiyotikler leblebi değildir' olarak belirledi. Herkesi doktora danışmandan gereksiz ve gelişi güzel antibiyotik kullanımını önlemeye dönük aktif çabaya davet ediyoruz. Lütfen herkes doktora danışmadan antibiyotik kullanmak isteyeni 'Antibiyotik leblebi değildir' sloganı ile uyarsın." diye konuştu.

Prof. Dr. Balık, kampanyanın yeterli ve kalıcı etki oluşturabilmesi, topluma yayılabilmesi ve kabul görmesi için tanınan, politikacı, sanatçı, sporcuların kampanyaya medya ve sosyal paylaşımlar üzerinden destek vermesini istediklerini söyledi.

Balık, kampanya kapsamında alışveriş merkezlerinde stant kurularak, vatandaşlara akılcı antibiyotik kullanımını içeren broşürlerin dağıtılacağını, gönüllü doktorlar aracılığıyla halkla yüz yüze bilinçlendirme yapılacağını ve medya yoluyla da topluma antibiyotik bilincini geliştirme konusunda mesaj verileceğini kaydetti. (AA)