Hariri - Berri toplantısı ve sonrası
Lübnanlı kaynaklar, Lübnan Parlamento Başkanı ve hükümeti kurmakla görevlendirilen Saad Hariri'nin hükümeti kurmak için pratik adım atılması konusunda mutabık kaldıklarını duyurdu.
Lübnan'da hükümeti kurmakla görevlendirilen Saad Hariri ve Parlamento Başkanı Nebih Berri arasında gerçekleşen uzun görüşmenin sona erdiği, toplantıda iki tarafın hükümeti kurmak için pratik adım atma konusunda anlaşmaya vardığı ve Lübnan Parlamento Başkanı'nın bu doğrultuda yeni planını sunduğu bildirildi.
Öte yandan Lübnanlı siyasi kaynaklar, Hariri'nin artık bakan sayısının 18'de kalma ısrarından vazgeçtiği ve bu konuyu Berri ile paylaştığını duyurdu.
Aynı kaynaklar, Hariri'nin yeni hükümette bakan sayısının 18'in üzerine çıkmasını kabul ettiğini vurguladı.
Hükümeti kurmakla görevlendirilen Saad Hariri'nin Lübnan'ın Cumhurbaşkanı Mişel Avn ile bir süre önce yeni hükümetin kurulması ile ilgili yaptığı görüşmesinden bir sonuç çıkmadı.
Bilindiği üzere Lübnan'da siyasi ve ekonomik kriz 2019 yılının sonlarına doğru başladı ve 1990 yılında son bulan 15 yıllık iç savaş döneminin ardından Lübnan en istikrarsız dönemini yaşamış bulunuyor. Krizin başlamasından sonra, Lübnan'ın milli para birimi, yaklaşık yüzde 90 oranında değer kaybederken, işsizlik oranı da görülmemiş biçimde arttı.
Saad Hariri Ekim 2019'da halkın itirazları ardından istifa etti. Hariri başta cumhurbaşkanı Michel Avn olmak üzere çeşitli şahsiyetler ve gruplara baskı uygulamakla yeni kabine kurmak için yeni imtiyazlar almayı umut ederken Hassan Diyab yeni kabineyi kurmakla görevlendirildi. Hariri hareketi ve bağlı grupları Diyab kabinesine yoğun baskılar uygulayarak hükümetin erken çökmesini sağlamaya çalıştılar. Bu arada 4 Ağustos 2020 Beyrut'taki korkunç patlama ve halkın itirazları nihayet Hassan Diyab'ın başbakanlık görevinden istifa etmesine sebep oldu. Ardından Mustafa Edib yeni kabineyi kurmakla görevlendirildi, fakat Edib de bir ay sonra bu görevden çekildi ve böylece Saad Hariri bir kez daha yeni kabineyi kurmakla görevlendirildi. Hariri şimdiye kadar cumhurbaşkanı Michel Avn ile 14 kez bir araya gelmesine rağmen şimdiye kadar yeni kabineyi kurmada başarılı olamamıştır.
***
Burada akla gelen önemli soru, kabineyi kurmakla görevli başbakanın cumhurbaşkanı ile 14 kez görüşmesine rağmen kabinenin neden kurulmasıdır. Lübnan'da yeni kabinenin kurulmasındaki sorun nedir?Görünüşe göre bu bağlamdaki en önemli sorun Michel Avn ve Saad Hariri arasındaki güvensizliktir.
Hariri ve Avn'ın bir birine güvenmemesinin başlıca sebebi, Hariri'nin siyasi tekelcilik, kendi müttefiklerini iktidara getirmek ve özellikle kabinede direniş koalisyonunu bir kenara bırakmak veya siyasi ağırlığı ve nüfuzunu azaltmaya çalışmasına dayanıyor.Diğer yandan Hariri Lübnan'da bağımsız bir şahsiyet değil ve yabancı ülkelere önemli oranda bağlı biridir. Bunun en bariz örneği ise Kasım 2017'de Arabistan veliahdı Muhammed bin Salman'ın Hariri'nin istifa ederek başbakanlıktan çekilmesine zorlamasıdır.
Lübnan yeni kabinesinin kurulmamasındaki bir diğer sebep ise Hariri'nin teknokrat ve hizipler üstü bir hükümetin kurulmasına vurgu yapmasıdır zira böyle bir kabinenin Lübnan'ın özellikle siyasi sorunlar başta olmak üzere süregelen sorunlarından kurtulma yolu olduğunu düşünüyor. Hariri'nin bu düşüncesi Lübnan'ın içinde bir çok ciddi muhalifi bulunuyor ve bunların başında da cumhurbaşkanı Aoun geliyor. Michel Aoun'a göre teknokrat bir hükümet Lübnan siyasi geleneği ve ulusal şartına aykırıdır, zira böyle bir durumda başbakanın Ehli Sünnet'ten, cumhurbaşkanının Hristiyanlardan ve meclis başkanının da Şiilerden olmasına gerek kalmazdı. Teknokrat hükümetin kurulması ancak seçimleri kazanan koalisyon veya partinin, ki Sünniler arasında olması gerekmiyor, başbakan tanıtabilmesi ve kabine oluşturabilmesi durumunda gerçekleşebilir. Bu iki düşüncenin çatışması ise Lübnan'ın siyasi krizi ve çıkmazı aşmasını engelleyen önemli bir sebeptir. (Ajanslar)
