ABD’den Latin Amerika’da Soğuk Savaş hazırlığı

Arjantin Devlet Başkanı Alberto Fernandez’in Moskova ve Beijing temaslarının yansımalarını ve Amerika Birleşik Devletleri’nin (ABD) verdiği tepkileri, uzun yıllar Latin Amerika ülkelerinde yaşamış United World International Yazarı Siyaset Bilimci Yunus Soner değerlendirdi.

Soner, ABD’nin Fernandez’in Beijing ziyareti iptal etme girişimlerinin sonuç vermediğini aktardı:

“Brezilya’nın önde gelen gazetelerinden O Globo bunu haberleştirdi. ABD Dışişleri Bakanlığı yetkilileri Fernandez’den ziyaretini iptal etmesi için girişimde bulundular. Ancak Arjantin devlet başkanı hem Çin ziyaretini iptal etmedi.”

Arjantin Devlet Başkanı Alberto Fernandez’in Beijing’den önceki durağı Moskova’ydı. Fernandez burada “Arjantin’in IMF ve ABD’ye olan bağımlılıktan kurtulmasını, yeni fırsatlar yaratmamızı ısrar ve inatla savunuyorum. Bu noktada Rusya ile iş birliği bizim için son derece önemli.” dedi.

Rusya ziyaretinin son dakika planlandığını belirten Soner, “Aslında Fernandez ABD’ye çok sert bir mesaj verdi. Bu Arjantin’in yarattığı sarsıntının ilk evresiydi.” ifadesini kullandı.

Soner, Arjantin’in Güney Amerika’da Kuşak ve Yol İnisiyatifi’ne dâhil olan en büyük ekonomi olduğunu kaydetti. Soner’e göre bu; “ABD açısından ikinci bir sarsıntı” anlamına geliyor. Kıtanın diğer büyük ekonomileri Meksika ve Brezilya ise Beijing’le iyi ilişkilerini sürdürmekle birlikte henüz resmen Kuşak ve Yol’a dâhil olmuş değil.

5G’den savunma sanayine, biyoteknolojiden lityum madenlerinin işletilmesine, nükleer tesis yatırımından swap anlaşmalarına çok geniş bir yelpazede Çin Halk Cumhuriyeti ile Arjantin arasında iş birliği anlaşmaları imzalandı. Soner’e göre, bu anlaşmaların ayırt edici özelliği teknoloji transferi ve ortak üretim gibi yönlerinin olması:

“Arjantinli uzmanlar nükleer tesis yatırımı konusunda ‘Çin, hem finansman hem de teknoloji paylaşımı konusunda diğer ülkelerden daha elverişli koşullar sundu’ diyorlar.”

ÇİN VE ARJANTİN’İN SAVUNMA SANAYİ İŞ BİRLİĞİ

İki ülke arasında gelişen ilişkiler yatırım ve ticaretle sınırlı değil. Savunma sanayi alanında da Çin ile Arjantin arasında birçok projenin hayata geçirilmesi için çalışmalar başladı. Önümüzdeki ay Arjantin’den askeri bir heyet savunma alanında iş birliği gündemiyle Çin’e gidiyor. Soner ilk elde planlanan yatırımlarla ilgili şunları söyledi:

“Askeri alanda da bazı anlaşmalar imzalandı. Buna göre, Çin ve Arjantin birlikte Arjantin’de zırhlı araç fabrikası kuracak. Ayrıca JF 17 askeri savaş uçağının alımı konusunda görüşmeler resmi olarak başlatıldı. Bu Çin ve Pakistan’ın beraber ürettiği bir uçak.”

IMF’DE DEĞİŞEN DENGELER

“Arjantin açısından baktığınızda Kuşak ve Yol İnisiyatifi IMF’ye alternatif bir üretim modeli, alternatif bir finans modeli sunmasıyla dikkati çekiyor.” diyen Soner, Arjantin’in IMF gündemiyle ilgili yeni bir durum olduğundan bahsetti.

Arjantin’in IMF ile yaptığı son anlaşmanın önceki anlaşmalara kıyasla daha ılımlı olduğunu belirten Yunus Soner, bunun “klasik bir kemer sıkma programı” olmadığı görüşünü savundu. Birtakım dayatmalar olmakla birlikte Soner’e göre, son IMF anlaşmasını ilginç kılan yön şu oldu:

“Arjantin IMF ile bu anlaşmayı imzalamasında en büyük desteği Rusya, Çin ve diğer Latin Amerika ülkelerinden gördü. Kuşak ve Yol İnisiyatifi’ne katılma sürecinde Çin ile geliştirilen ilişkiler Arjantin açısından IMF’nin merkezi ile yürüttüğü müzakerelerde büyük destek sağladı. Bunu da Arjantin’in hem Çin büyükelçisi hem de Arjantin basını ifade ediyor.”

“Kuşak Yol İnisiyatifi ve çok kutuplu dünya çerçevesinde IMF içindeki dengeler de bir derece değişmeye başlıyor.”

ABD’NİN ARJANTİN’E KUŞAK VE YOL TEPKİSİ

Arjantin Devlet Başkanı Fernandez’in Moskova ve Beijing ziyaretine ABD’den gelen tepkileri de aktaran Soner şunları kaydetti:

“Arjantin’de küreselleşmeci sağ cephenin önde gelen gazetesi La Nasyon’a konuşan ve adı açıklanmayan bir ABD’li yetkili Arjantin’e, “ABD hükümeti içindeki dostlarınızın işi zorlaştı” uyarısı yapıyor.” (CRI)

Soner ayrıca, La Nasyon’a konuşan yetkilinin, Arjantin Devlet Başkanı Fernanadez’e Rusya ziyareti nedeniyle yüklendiğini ve Çin ile Arjantin’in nükleer santral inşa etmesini kınadığını aktardı.

ABD’NİN LATİN AMERİKA’DA SOĞUK SAVAŞ HAZIRLIĞI

ABD’nin Arjantin rahatsızlığı senato düzeyinde hareketlenmeye neden oldu. Terör örgütü YPG’ye verdiği destek nedeniyle adını Türkiye kamuoyunun yakından tanıdığı ABD Senatosu Dış İlişkiler Komitesi Başkanı Senatör Bob Menendez ve Cumhuriyetçi kanadın en sağında yer alan isimlerden Senatör Marco Rubio bir yasa tasarısı hazırladı. Latin Amerika’da Çin ve Rusya ile ilişki kuran devletleri hedef alan tasarıyla ilgili Yunus Soner, şu bilgileri veriyor:

“Senatörler Bob Menendez ve Marco Rubio senatoya bir yasa tasarısı sundular. Başlığı şu: ‘Batı Küresinde Güvenlik Stratejisi Yapısı 2022.’ Yasa tasarısının ikinci maddesinde hedef tanımlanıyor: ‘Latin Amerika ve Karayipler’de Çin Halk Cumhuriyeti Hükümeti’nin ve Rusya Federasyonu’nun yarattığı tehditler ve tehlikeler ile ilgili mücadele için bir strateji oluşturmak…’ Bu tasarı çerçevesinde Dışişleri Bakanlığından 180 gün içinde Latin Amerika’da Çin ve Rusya ile mücadele için bir strateji belgesi talep ediyorlar. Yasal düzlemde de kapsamlı bir şekilde önümüzdeki yılları Çin ve Rusya ile mücadele dönemi olarak ilan etmiş oluyor bu iki Amerikalı senatör.”