Çin’den ABD’ye 3 kritik soru: Sorumlusu kim?
Asya-Pasifik'te barışı kim bozuyor? Kaos ve istikrarsızlığın temel nedenleri nelerdir? Neye uyanık kalmalı ve neye karşı tetikte olmalıyız? Çin Savunma Bakanı Li, Shangri_La diyalogu’nda bu üç soruyu gündeme getirdi.
Çin Devlet Konseyi Üyesi ve Milli Savunma Bakanı Li Shangfu Pazar günü Çin'in çatışma yerine diyalog, ittifak yerine ortaklık ve sıfır toplam yerine kazan-kazan içeren yeni bir güvenlik yolunun peşinde ortak, kapsamlı, işbirlikçi ve sürdürülebilir güvenlik vizyonunu detaylandırırken, Çin ile ABD arasında güvenlik meseleleri konusundaki şiddetli 'çapraz ateş' Singapur'daki 20. IISS Shangri-La Diyalogu’nda devam etti.
Analistler, Li'nin sözleriyle etkinliğe katılan delegelerin Çin'in önerdiği Küresel Güvenlik İnisiyatifi (GSI) hakkında daha derin bir anlayışa sahip olabileceğini, dünya barışı ve kalkınmasının genel eğilimine uygun olduğunu ve Çin'in bilgeliğini, gücünü ve çabalarını gösterdiğini söyledi. Bölgesel güvenlik ve refah, Savunma Bakanı Lloyd Austin'in 'Hint-Pasifik'te ABD'nin liderliği' konuşmasında yansıtılan ABD'nin bölücü ve blok çatışması yaklaşımıyla keskin bir tezat oluşturuyor.
SOMUT GÜVENLİK İÇİN
Çin Savunma Bakanı, 'Çin'in Yeni Güvenlik İnisiyatifi' başlıklı konuşmada, GSI'yi uygulamak için karşılıklı saygının zorbalık ve hegemonyaya galip gelmesi gerektiğini, adaletin orman yasasını aşması ve çatışmaları ortadan kaldırması gerektiğini söyledi.
'Çin, ortak bir geleceğe sahip bir Asya-Pasifik topluluğu taahhüdümüzü geliştirmek, bölgesel güvenlik iş birliğinin sağlam gelişimini desteklemek ve açık, kapsayıcı, şeffaf ve eşitlikçi bir mimari inşa etmek ve daha parlak güvenlik beklentileri peşinde koşmak için tüm taraflarla birlikte çalışmaya hazırdır.' ' diyen Li, daha güçlü güvenlik ve güven artırıcı sistemler inşa etme, daha adil güvenlik kurallarını teşvik etme, çok taraflı güvenlik mekanizmalarını geliştirme ve daha etkili savunma ve güvenlik iş birliği yürütme ihtiyaçlarını dile getirdi. Li, ayrıca Çin modernleşmesinin herkes için kalkınmayı yönlendiren, dünya barışını korumaya ve küresel yönetişimi geliştirmeye katkıda bulunan güçlü bir güç olduğunun altını çizdi.
Taiwan sorunuyla ilgili olarak Li, Çin'in barışçıl yeniden birleşme umutları için azami samimiyet ve büyük çabalarla çabalayacağını ancak güç kullanmaktan vazgeçme sözü vermediğini söyledi. Li'nin konuşması uzun alkış aldı ve Güney Çin Denizi, Taiwan sorunu, Çin-ABD ilişkileri ve Ukrayna krizi başta olmak üzere 10 soruya verdiği yanıt Çin'in duruşunu net bir şekilde aktardı., Global Times gazetesi detayları aktardı:
2023 diyaloguna Li, ilk kez savunma bakanı olarak katıldı. Li, Moğolistan, Yeni Zelanda, Filipinler, Kamboçya, Malezya, Almanya, İngiltere, Avustralya, Japonya, Güney Kore, Endonezya’nınm savunma şefleri ve delegasyonlarının yanı sıra AB de dahil olmak üzere uluslararası kuruluşların temsilcileriyle bir araya geldi.
Endonezya eski dışişleri bakan yardımcısı Dino Patti Djalal, konuşmanın Çin'in askeri planlamaya, bölge ve dünyanın geri kalanıyla jeopolitik ilişkilere, Çin-ABD ilişkilerine, uluslararası düzene ilişkin görüşlerine nasıl baktığını öğrenmek için çok yararlı olduğunu söyledi. Etkinlikte konuşan Djalal, 'Endonezya'nın bölgenin güvenliği açısından Çin ile çalışmaya hazır olacağına eminim.' dedi. Malezya'daki Pasifik Araştırma Merkezi'nin baş danışmanı Ei Sun Oh’a göre, Li'nin 'belirli ülkeler' ve 'dış güçler' referansı, isim vermeden ABD'ye işaret ediyor ki bu, izleyicilerin anlamasının daha kolay olduğu olan nazik bir ifade.
Ulusal Savunma Teknolojisi Üniversitesi Ulusal Savunma Teknolojisi ve Stratejik Araştırmalar Merkezi Müdür Yardımcısı Kıdemli Albay Zhu Qichao’ya göre, Londra merkezli Uluslararası Stratejik Araştırmalar Enstitüsü'nden (IISS) bazı araştırma görevlileri, Li'nin konuşmasının profesyonellik, sağlam duruş ve ilkelere bağlılığın yanı sıra başkalarıyla, özellikle ABD ile iletişim kurmak için samimiyet ve somut isteklilik gösterdiğini düşünüyorlar. Çin Halk Kurtuluş Ordusu Askeri Bilimler Akademisi eski başkan yardımcısı Korgeneral He Lei, Global Times'a GSI'nin ortak, kapsamlı, iş. birlikçi ve sürdürülebilir güvenlik vizyonunu desteklediğini ve dünya barışı ve kalkınma trendine uygun olduğunu söyledi.
KÜRESEL BAŞ BELASI
Çin ve ABD, Taiwan sorunu ve ikili askeri ilişkiler konusunda Shangri-La Diyalog zirvesinde ağız dalaşına girdi. ABD, dışarıda da provokasyonları artırdı. ABD Donanmasına ait Arleigh Burke sınıfı güdümlü füze destroyeri USS Chung-Hoon ve Kanada Donanmasına ait Halifax sınıfı fırkateyn HMCS Montréal Cumartesi günü Taiwan Boğazı’ndan geçiş yaptı. İki ülke Çin'in tepkisine 'agresif' diyerek saldırdı. Olay, yakın tarihli benzer bir hırsızın ‘hırsızı yakala” diye bağırdığı senaryoya benziyor. 26 Mayıs'ta Güney Çin Denizi bir ÇHKO Hava Kuvvetleri J-16 savaş uçağı, bir ABD RC-135 keşif uçağını, ÇHKO Donanması Shandong uçak gemisi grubunun ABD'deki rutin eğitimini gözetlemeye çalıştığında önledi..
Asya-Pasifik'te barışı kim bozuyor? Kaos ve istikrarsızlığın temel nedenleri nelerdir? Neye uyanık kalmalı ve neye karşı tetikte olmalıyız? Savunma Bakanı Li, Pazar günü yaptığı konuşmada üç soruyu gündeme getirdi. Analistler, eylemlere ek olarak, Çin'in güvenlik girişiminin ABD'nin Lloyd Austin'in 'Hint-Pasifik'teki ABD liderliği' konuşmasında yansıtılan bölücü ve blok çatışma yaklaşımıyla tam bir tezat oluşturduğunu ve buna yüksek bir yanıt oluşturduğunu söylediler.
ÇHKO Ulusal Savunma Üniversitesi'nde doçent olan Zhang Chi, Austin'e, “ABD'nin bir yandan ASEAN merkeziliğini desteklediğini iddia ederken, diğer yandan Quad ve AUKUS gibi ASEAN'sız bloklar kurması kendi içinde çelişkili değil mi?” diye sordu. Ancak Austin, AUKUS'un 'kesinlikle bölgesel istikrar ve güvenliği teşvik ettiğini' tekrarlarken, nasıl olduğunu ayrıntılandırmadan sorunun özünü anlamadı.
ÇHKO Ulusal Savunma Üniversitesi Ulusal Güvenlik Koleji'nin bir delegesi ve yöneticisi olan Kıdemli Albay Qi Dapeng, Global Times'a yerinde verdiği demeçte, çoğu Asya-Pasifik ülkesinin ABD'nin ittifak siyasetine girme ve klikler oluşturma uygulamasına katılmadığını belirtti. Qi, Malezya ve Yeni Zelanda'daki muadillerinin dünyada yaklaşık 200 ülke ve bölge olduğuna inandığını, ancak ABD'nin artan iletişim ve karşılıklı güvenin dünyanın çoğunluğu yerine küçük bir klik içinde iletişim kurduğunu söyledi. Pang, Asya-Pasifik'te NATO benzeri askeri yapıların yayılmasının bölücü ve yayılmacı bir güvenlik anlayışına dayandığını ifade etti. (CRI)
