İhanet bitmiyor: Fas İsrail’den “casus uydu” alacak

İsrail’in İbranice yayın yapan ‘Calcalist’ adlı internet sitesi, Gazze'deki soykırıma rağmen Fas’ın, İsrail ile “güvenlik bağlarını derinleştirdiğini” bildirdi.

Calcalist, İsrail Havacılık ve Uzay Sanayii (IAI) Başkanı Amir Peretz’in, şimdiye kadar gizli tutulan anlaşmayı imzalamak üzere geçtiğimiz günlerde bir Avrupa ülkesi üzerinden Fas'a uçtuğunu duyurdu.

Söz konusu internet sitesi, yabancı basına dayandırdığı haberinde, İsrail Havacılık ve Uzay Sanayii’nin (IAI) yaklaşık 1 milyar dolar değerindeki bir anlaşma çerçevesinde Fas'a bir istihbarat uydusu sağlayacağını kaydetti.

Fransa'da yayınlanan La Tribune gazetesinin haberine göre, İsrail ve Fas 2023 yılı sonunda anlaşmaya vardı ve anlaşma geçtiğimiz günlerde imzalandı.

IAI uydusunun yaklaşık beş yıl içinde teslim edilmesi ve Fas tarafından halihazırda kullanılan iki Airbus uydusunun (Muhammed VI-A ve Muhammed VI-B) yerini alması bekleniyor.

Fransız yayın organına göre, Fas'ın bu hamlesi hava, kara ve deniz savunmasında “askeri yeteneklerini” geliştirmeyi amaçlıyor.

Calcalist, IAI’nin salı günü erken saatlerde, Tel Aviv Menkul Kıymetler Borsası'na ismi açıklanmayan bir tarafla imzaladığı sözleşmeyi bildirdiğini söyledi.

IAI'ye göre sözleşme, yaklaşık beş yıllık bir süre boyunca belirlenen kilometre taşlarına uyulmasına dayalı ödemeleri içeriyor. Borsa duyurusunda sözleşmenin niteliğininse belirtilmediği açıklandı.

İsrail “güvenlik” kaynakları Calcalist'e IAI'nin duyurusunun istihbarat uydusu tedarikine ilişkin dev anlaşmaya atıfta bulunduğunu doğruladı.

Calcalist ayrıca, IAI Başkanı Amir Peretz'in şimdiye kadar gizli tutulan anlaşmayı imzalamak üzere geçtiğimiz günlerde bir Avrupa ülkesi üzerinden Fas'a uçtuğunu bildirdi.

Fas, "Abraham Anlaşmaları"nın bir parçası olan ve uzun yıllar ilişkilerini “gizlice” yürüttükten sonra son yıllarda İsrail ile ilişkilerini normalleştiren ülkeler arasında yer alıyor.

Calcalist, ilişkilerin “normalleşmesinin” ardından IAI’nin, Fas'a yarım milyar dolar karşılığında gelişmiş bir Barak 8 hava savunma sistemini sattığını ve çoğu bileşenin de Fas ordusu tarafından çoktan teslim alındığını kaydetti.

Calcalist'e konuşan “savunma” kaynakları, Peretz'in hem Barak 8 sistemi anlaşmasını hem de Fas'la yapılan uydu anlaşmasını bu ülkedeki üst düzey yetkililerle olan bağlantılarına dayanarak desteklediğini söyledi.

İsrail Havacılık ve Uzay Sanayii (IAI), füze ve uzay bölümünde geliştirilen ve üretilen istihbarat ve iletişim uyduları alanında geniş bir faaliyet alanına sahip.

Calcalist, diğer projelerin yanı sıra, İsrail'in “savunma” sistemi tarafından kullanılan Ofek serisinin de istihbarat uydularının geliştirilmesi ve üretiminden sorumlu olduğunu bildirdi.

Calcalist'in Peretz'in uydu anlaşmasını imzalamak üzere Fas'a yaptığı seyahatle ilgili sorularına cevaben IAI, "şirketin işlemleriyle ilgili haberler hakkında yorum yapmadığını ve başkanın yaptığı seyahatler hakkında bilgi vermediğini" belirtti.

İsrail ekonomi gazetesi Globes de geçtiğimiz ayın sonlarına doğru yayımladığı bir haberinde, İsrail Donanması'nın yeni çıkarma gemisi INS Komemiyut’un, ABD'den İsrail'e seyrederken malzeme almak üzere Fas'a uğradığını bildirmişti.

Globes, son yıllarda Fas-İsrail ilişkilerinin, Fas'ın İsrail yapımı silahları yoğun bir şekilde tedarik etmesiyle ivme kazandığını açıklamıştı.

Globes’e göre, İsrail Savunma Bakanlığı Uluslararası Savunma İşbirliği Müdürlüğü'nün (SIBAT) yayımladığı veriler, 2022'de tüm ihracatın %24'ü olan Abraham Anlaşması ülkelerine yapılan ihracatın 2023'te sadece %3'e düştüğünü gösteriyor. Ancak Stockholm Uluslararası Barış Araştırmaları Enstitüsü (SIPRI) tarafından yapılan küresel bir analiz, 2019 ve 2023 yılları arasında İsrail'in Rabat'ın toplam ithalatının %11'i ile Fas için hacim olarak en büyük üçüncü ithalat kaynağı olduğunu ortaya koyuyor. (YDH)