Çin ve Arap ülkelerinden Filistin sorununa ilişkin ortak bildiri
Çin-Arap Ülkeleri İşbirliği Forumu 10. Bakanlar Toplantısı, 30 Mayıs 2024 tarihinde Çin'in başkenti Beijing'de gerçekleştirildi. Forumda, Filistin sorununun çözümü hakkında 21 maddelik bir görüş birliğini içeren ortak bir bildiri yayımlandı.
Ortak bildiride, Çin ve Arap ülkeleri, BM Güvenlik Konseyi’nin 2728 sayılı kararı da dahil olmak üzere BM Güvenlik Konseyi’nin tüm ilgili kararlarının ve BM Genel Kurulu’nda alınan kararların kapsamlı ve etkin bir şekilde uygulanması gerektiği konusunda hemfikir olduklarını belirtti. Bildiride, Gazze Şeridi’nde mümkün olan en kısa sürede ateşkesin sağlanması ve Filistin sorununun kapsamlı, adil ve kalıcı bir çözüme kavuşturulması için ortak çaba harcanacağı ifade edildi.
Bildiriye göre, Çin ve Arap ülkeleri, İsrail’in Filistin halkına yönelik sürekli ihlallerini kınayarak, Refah kentine yönelik saldırıları, Filistinli mülteci kamplarına yönelik bombardımanları ve Refah sınır kapısını kontrol altına alma eylemlerini suçladı. Çin ve Arap ülkeleri, Filistin halkının zorla tahliye edilmesine karşı çıktı ve bu tür eylemlerin Orta Doğu’da barış fırsatlarını boşa çıkaracağı ve bölgesel çatışmaları daha da şiddetlendireceği konusunda uyardı.
Ortak bildiride ayrıca, Çin ve Arap ülkelerinin, Uluslararası Adalet Divanı’nın İsrail’in Soykırım Suçunun Önlenmesi ve Cezalandırılmasına İlişkin Uluslararası Anlaşma’yı ihlal ettiği gerekçesiyle alınan geçici tedbirlerini destekledikleri belirtildi. İki taraf, Gazze’yi işgal eden İsrail’in Gazze’deki kötü insani durumdan sorumlu olması gerektiğini vurguladı.
Son olarak, Arap ülkeleri, Çin’in uzun süredir Filistin sorununun adil bir şekilde çözülmesini ve Filistin halkının devredilemez haklarını desteklemesini takdirle karşıladıklarını kaydetti.
Xi’den Filistin açıklaması: İki devletli çözümde ısrarcı olunmalı
Çin Cumhurbaşkanı Xi Jinping, Filistin için iki devletli çözüm planında ısrar edilmesi gerektiğini söyledi.
Çin Cumhurbaşkanı Xi Jinping, bu sabah, Çin’in başkenti Beijing’deki Diaoyutai Devlet Konuk Evi’nde Çin-Arap Ülkeleri İşbirliği Forumu 10. Bakanlar Toplantısı’nın açılış törenine katılarak bir konuşma yaptı.
Xi Jinping yaptığı konuşmada, Çin tarafının Arap ülkeleriyle birbirlerini desteklemeye, Çin ile Arap ülkeleri arasındaki ilişkileri dünya barışı ve istikrarını koruyabilen örnek haline getirmeye hazır olduğunu kaydetti.
Çalkantılı bir dünyada, karşılıklı saygının ülkelerin uyum ve barış içinde bir arada yaşamaları için doğru bir yol olduğuna, adaletin kalıcı güvenliğin zemini olduğuna işaret eden Xi Jinping, Çin tarafının Arap ülkeleriyle birlikte, BM Şartı’nın amacı ve ilkeleri doğrultusunda, ülkelerin halklarının seçeneklerine saygı göstermeye, tarihi gerçeklere önem vermeye, sıcak sorunlara adalet ve kalıcı huzurun korunmasına yardımcı olan çözüm arayışlarını yoğunlaştırmaya hazır olduğunu kaydetti.
Çin-Arap Ülkeleri Zirvesi 2026 yılında Çin’de düzenlenecek
Xi Jinping, 1. Çin-Arap Ülkeleri Zirvesi’nin düzenlenmesinden duyduğunu memnuniyeti dile getirerek, Çin’in Arap ülkeleriyle bu zirvenin stratejik bir öncü rol oynaması ve ikili ilişkilerde atılım niteliğindeki gelişme sağlanması için ortak çaba harcamaya devam edeceğini vurguladı.
Xi, Çin’in 2026 yılında 2. Çin-Arap Zirvesi’ne ev sahipliği yapacağını açıklayarak, bu zirvenin Çin-Arap ülkeleri ilişkileri için yeni bir kilometre taşı olacağını belirtti.
Xi Jinping’den “Beş İşbirliği Düzeni” önerisi
Xi Jinping, 1. Çin-Arap Ülkeleri Zirvesi’nde sunulan “Sekiz Ortak Eylem”in önemli erken sonuçlarının elde edildiğine dikkat çekti. Xi, Çin’in bu temel üzerinde Arap ülkeleriyle “Beş İşbirliği Düzeni” ni oluşturmaya hazır olduklarını belirtti. “Beş İşbirliği Düzeni” arasında daha dinamik ve inovasyon odaklı düzen, daha büyük yatırım ve finans düzeni, daha büyük boyutlu bir enerji işbirliği düzeni, ekonomi ve ticaret alanında daha dengeli ve karşılıklı yarar sağlayan bir işbirliği düzeni ve daha geniş kültürel ve beşeri değişim düzeni yer aldı.
İki devletli çözümde ısrarcı olunmalı
Çin Cumhurbaşkanı Xi Jinping, Orta Doğu’nun gelişme için verimli toprak olmasına rağmen, savaş ateşinin hâlâ sürdüğüne dikkat çekti. Xi, geçen yılın ekim ayından bu yana İsrail-Filistin çatışmasının giderek şiddetlendiğini ve yerel halkın büyük acılar yaşadığını belirtti. Savaşın sonsuza kadar devam edemeyeceğini ve adaletin er ya da geç yerini bulacağını vurgulayan Xi, iki devletli çözüm planında ısrar edilmesi gerektiğini söyledi.
Xi, Çin’in 1967 sınırları temelinde başkenti Doğu Kudüs olan, tam egemenliğe sahip bir Filistin devletinin kurulmasını ve Filistin’in BM’nin tam üyesi olmasını kararlılıkla desteklediğini belirtti. Xi, ayrıca, daha büyük, daha otoriter ve daha etkili bir uluslararası barış konferansının düzenlenmesini desteklediğini ifade etti.
Çin Cumhurbaşkanı, Çin’in Gazze’deki insani krizin sonlandırılması, savaş sonrası yeniden yapılanmayı ve BM Yakın Doğu’daki Filistinli Mültecilere Yardım ve Bayındırlık Ajansı’nın (UNRWA) Gazze bölgesine acil insani yardım sağlamasını desteklediğini vurgulayarak, UNRWA’ya 3 milyon dolar bağış yapacaklarını açıkladı:
“Çin, daha önce 100 milyon yuan tutarındaki acil insani yardıma ek olarak Gazze’deki insani krizin hafifletilmesine ve çatışma sonrası yeniden yapılanmanın desteklenmesine yardımcı olmak için 500 milyon yuan tutarında ek yardım sağlayacak. Gazze’ye acil insani yardımı desteklemek amacıyla BM Yakın Doğu’daki Filistinli Mültecilere Yardım ve Bayındırlık Ajansı’na (UNRWA) 3 milyon dolar bağışlayacağız.” (CGTN Türk)
