Herson'da ri'cat: Bölgedeki askeri durum ve birtakım görüşler

Moskova’nın son 10 yıldaki vekalet savaşlarında askeri strateji konusunda şerbetli isimlerinden olan General Sergey Surovikin, geçen ay Rusya’ya bağlanan Herson kentini ve Dinyeper’in batı yakasında 24 Şubat’tan bu yana ele geçirilen tüm bölgelerden çekilme kararı alındığını açıkladı.

Çekilme ve tahliye kararı beklenmedik değil, fakat içeriden gelen tepkilerin tonu bir miktar yüksekti.

Sözgelimi karara gelene kadar sahada neler yaşandığına bakmak faydalı olur. Aşağıdaki güncel harita, Rus kuvvetlerinin ecnebi dilinde “jigsaw puzzle” diye tabir edilen durumla baş başa kaldıklarını gösteriyor.

Daha açık konuşmak gerekirse…

Dinyeper, üzerinde sadece iki geçiş güzergahı bulunan geniş bir nehir; bunlardan ilki Herson yakınlarındaki Antonov köprüsü ve ikincisi Kahovka hidroelektrik santralinin olduğu baraj.

Bu iki geçiş yolu da bir süredir devre dışı. Köprü hala ayakta olsa da epeyce hasar gördü ve artık kullanılamaz halde. Yine aynı şekilde Kahovka hidroelektrik santralinin olduğu baraj da ağır hasar aldı ve şu an için kullanılabilecek ideal bir yol değil. Baraj, son aylarda Ukrayna Silahlı Kuvvetlerinin yoğun ateşi altındaydı.

Dinyeper nehrini geçmek için kalan tek yol, Antonov köprüsünün olduğu noktada sefer yapan feribotlardı.

Herson oblastının merkezi nehrin batı yakasında kalıyor. Bununla beraber feribot seferleri sadece kuzeyde olan ve haftalardır ateş altında olan Rus kuvvetlerini değil, kentteki sivilleri de beslemek zorundaydı.

Tahliyeler

Bu nedenle Ruslar, Herson’u ekim ayı ortasında tahliye etmeye başlamıştı. Tahliye tamamlandıktan sonra Rus ordusunun Herson’dan çekileceğine dair söylentiler o zamandan beri vardı.

Tahliye resmi olarak 8 Kasım’da tamamlandı ve Surovikin, 115 bin kişinin bölgeden güvenli bir şekilde çıkarıldığını bildirdi.

Ardından Surovikin, Savunma Bakanı Sergey Şoygu’ya rapor vererek Dinyeper’in batı yakasının komple tahliye edilmesini tavsiye etti.

Bunun gerekçesi üstte de belirtildiği gibi; birincisi, Rus kuvvetlerinin mevcut koşullarda Dinyeper üzerinden ikmal sağlaması uzun vadede mümkün değildi. İkincisi, Kahovka barajının Ukrayna kuvvetleri tarafından yıkılması gibi ciddi bir tehlike vardı.

Bu hiç yabana atılacak bir risk değil ve bölgedeki çok sayıda yerleşimin sular altında kalmasına neden olacak, Dinyeper’in batı yakasına ikmali imkansız hale getirecekti.

Görüşler

Çekilme kararı, sahadaki duruma bakılırsa Moskova açısından mantıklı gibi görünüyor. Bunun yanında takip ettiğim birkaç kaynak ve “uzmanın” değerlendirmelerini paylaşmanın yararlı olacağını düşünüyorum.

1 milyondan fazla takipçisi olan “Rybar” adlı Telegram kanalının görüşü şöyle:

“Ne kadar üzücü ve aşağılayıcı olursa olsun, ne yazık ki, Herson’dan Dinyeper’in sol yakasına çekiliş gerçek oldu. Federal kanallarda bunun nasıl sunulacağını bilmiyoruz. ‘Tarih kaybedileni geri verecek’ şeklindeki yatıştırıcı sözler, Büyük Anayurt Savaşı deneyimi ve diğer mantralarla tatsız durumu yumuşatacaklar mı?

Halkın gözünde bu bir yenilgidir. Evet, yerel halkın. Bu, Rusya Federasyonu’nun kendine ait olarak tanıdığı bölgelerin kaybedilmesidir. Bu işleri kolaylaştırıyor mu? Bunun nedenleri, 2020’den beri beri her şeyin yolunda ve iyi olduğundan bahseden yetkililerin raporlarında yatmaktadır.

Bunun nedenleri, tüm bu işe yaramaz komutanları ve dalkavuk politikacıları en sonunda tarihin çöplüğüne göndermesi gereken doğal seleksiyonda yatmaktadır. Bunun nedenleri, kişinin kendi münhasırlığına, yanılmazlığına ve dokunulmazlığına olan inancının yarattığı durumsal siyasi ve askeri acizlikte yatmaktadır.

Bu acı bir utançtır. Şimdi biz Ukrayna ile barış imzalarsak [ve Rusya Dışişleri Bakanlığı iki gündür müzakerelere dair imalarda bulunuyor] bu, Rus toplumunun vatansever, nükleer sosyal katmanına lezzetli bir tükürük olacak.”

Siyaset bilimci Sergey Markov:

“Herson’un teslim olması, Rusya’nın SSCB'nin çöküşünden bu yana en büyük jeopolitik yenilgisidir. Bu büyük yenilginin siyasi sonuçları gerçekten çok büyük olacaktır. Bu yenilginin temel nedeni, gerçek bir savaşın reddedilmesi ve gerekli kararların alınmasındaki feci gecikmedir.

Herson’un teslim olması barışa giden yolu açacak mı? Herson’un teslim olmasının siyasi nedenleri hakkında en yaygın görüş, bölgenin savaşmadan teslim olduğudur, zira Washington, Herson’un teslim olmasından sonra müzakerelere başlama ve Rusya’nın teslim olmasını talep etmeden fiili bir ateşkes konusunda aşağılayıcı olmayan bir anlaşma yapma sözü verdi. Ve Sullivan’ın planı tam olarak nedir? Şimdi Rus ordusu Herson’u Ukrayna Silahlı Kuvvetleri’nden büyük bir bombardıman olmadan sakince bırakırsa, bunun onayını görmek mümkün olacak. Ve sınır geçişlerine yönelik bu tür saldırılar olursa ABD ile herhangi bir anlaşma da olmayacak.”

Readovka portalı:

“Tarihi açıklama yapıldı, şimdiden gelecekteki tarih kitaplarına geçiyor. Bugünkü kararın askeri zarureti sorusuna geri dönelim: Şu Herson’u müdafaa etmek için hazırlanmış bir rezerv yok, yeni seferber edilenleri kent dışında savaşa atmak suçtur, Herson’daki birliklerin lojistiği ve tedariki, Antonovskiy köprüsünün yıkılması nedeniyle karmaşık, özel askeri operasyonun durumu o kadar zorlu ki, savaşa hazır askerlerin transferi diğer alanları açıkta bırakacak ve cephenin yarılması tehlikesi yaratacak. Dinyeper’in sağ kıyısında yaşancak muhtemel bir büyük ölçekli savaş, ağır kayıplara yol açacak ve tüm Rus ordusunun savaş kabiliyetinin altının oyulmasına neden olacaktı.

Saha muhabiri Yevgeniy Poddubnıy:

“Surovikin, kamuoyu önündeki ilk konuşmasında ‘zor kararlardan’ söz etti, bu nedenle yeni realite hiç kimse için şok edici olmamalı. Dinyeper’in sol yakasına çekilmek askeri bir zorunluluktur. Sonuna kadar durumun değişeceğine ve ‘zor kararlar’ alınmayacağına inanmak istedim ama hayır. Düşman tarafından işgal edilen Rus toprakları arttı, durum bizim lehimize değil ancak bunlar baharda atılan adımların meyveleri. Yeni mahsulün hasat edilmesi gerekecek.”

Bloknot.ru Genel Yayın Yönetmeni Oleg Paholkov:

“Stalingrad da teslim edilebilirdi. Ve Volga’yı savunmak daha kolay olurdu. Ancak düşmanı bozguna uğratmak, ezmek ve tüm dünyaya bunu yapabileceğimizi ispat etmek geleneksel olandı. Herson’un teslimiyeti diyor ki bunun tersi doğru. Rusya, sekiz ay içinde bile ne savunma inşa edebildi ne de gerekli silahları tedarik edebildi. Ve hikaye şu ki, diğer yakada işler daha kolay olacak ve birlikler diğer cephelere gönderilecek. Ve görüyorsunuz, onları durduracak hiçbir şeyimiz yok. Ve bir gün çok ilginç şeyler öğreneceğiz.”

Askeri uzman Pyotr Kuznetsov:

“Aynı anda her yöne saldırmak imkansız; bu, Rusya Genelkurmay Başkanlığı’nın askeri operasyonu planlarken yaptığı esas hataydı. Çabaları öncelikli yönlere odaklamak gerekiyordu.

İkincisi, ayrı bir hava indirme kuvveti yaratma fikri affı olmaz bir aptallıktı. Örneğin İzyum’da, çabaları güçlendirmek veya boşlukları doldurmak için onları başka yönlere atamak ve mobil rezerv olarak bulundurmak mantıklıydı.

Üçüncüsü: Nikolayev-Krivorojskoye yönü, düşman üç noktadan birini geçer ve geçitlere ulaşırsa, birlikler nereye geri çekilecekti? Bu büyük bir trajedi olurdu.

Dördüncüsü: Amerikalılar, Dinyeper’in sağ yakasındaki birliklerin, özellikle de hava indirme birliklerinin geri çekilmesinden korkuyorlar. Sol yakayı minimum güçle tutabileceklerini biliyorlar. Kalan birlikler, üç ordu ve hava indirme birlikleri diğer yönlere taşınacak ve bu da kuvvetler ve kaynaklar dengesi üzerinde çabucak kayda değer bir etkiye sahip olacaktı.

Ve son olarak, bu yöndeki beklentiler minimum. Nikolayev’i ele geçirmek mesele değil, mevcut güçlerle üç gün içinde ele geçirilebilir, mesele orayı tutmak olacaktır.

Beğenilmeyen bir karar olabilir ama bence askeri açıdan Genelkurmay’ın aldığı ve Başkomutan’ın onayladığı karar tek mantıklı karar. Ve savaş bizim için daha yeni başladı.”

Pek göz önünde isimler olmasalar da değerlendirmeleri gayet mantıklı. Tüm bunlara bugün Herson Vali Yardımcısı Kirill Stremousov’un Herson-Armyansk karayolunda “trafik kazası” sonucu ölmesi de eklenebilir.

Belli ki “birileri” salla baş değildi. (emrekose.substack.com)