"Saray darbesi" ihtimali: Kime niyet kime kısmet

"Kiev, bir zamanlar tarafsızlığını korumuş ve tampon devlet rolünü jeopolitik ilişkiler lehine işleyen bir altın standart olarak benimsemişti."

Çevirmenin notu: Ukrayna’da son aylarda “yolsuzluk” gerekçesiyle görevden almalar birbiri ardına geliyor. Konuya aşina olanlar bu suçun Ukrayna devletinin kurucu unsurlarından biri olduğu gayet iyi bilir. Ukrayna Devlet Başkanı Zelenskiy’in son adımlarının iç ve dış politikayı bağlayan bir dizi gerekçesi var, detaylara şuradan erişilebilir. Aşağıda uzaktan bakan bir gözün yorumu var.

Saray darbesi tehdidi Putin’den çok Zelenskiy’i bağlıyor

Jordan Schachtel — The Dossier (27 Şubat 2023)

Vladimir Zelenskiy’in dünya çapında pek çok güçlü destekçisi var ve Ukrayna Devlet Başkanı, uzaktan bakıldığında siyasi açıdan yenilmez gözüküyor.

Arkasında Washington D.C’deki tek parti, Dünya Ekonomi Forumu’na bağlı güçlü şebekedeki uluslararası küreselcilerin yanı sıra BlackRock ve benzeri kamu-özel varlık yönetimi devi finansörler ve IMF-Dünya Bankası grubunun eşiği yüksek kredi limiti var.

Ülke içinde ise durum tamamen farklı. Ukrayna halkı, Zelenskiy’in boyunduruğunda, zorunlu askerlik ve ülkenin toprak kütlesinin yarısının süresi belirsiz bir savaşın dehşetine ve bombardımanına maruz kalmasıyla büyük bir ıstırabın ortasında. Kiev, bir zamanlar tarafsızlığını korumuş ve tampon devlet rolünü jeopolitik ilişkiler lehine işleyen bir altın standart olarak benimsemişti. Şimdi ise Batılı egemen sınıfın ısrarıyla Ukrayna, reel politikada seppuku yaptı ve kendisinden daha güçlü olan komşusuna şiddetle düşman oldu.

Ana akım basın ve D.C. kurumları, Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin’in darbe ya da halk tarafından devrilme riskiyle karşı karşıya olduğu konusunda ısrarcı ama bu iddiayı doğrulayacak hiçbir kanıt yok. Nitekim, bağımsız Levada Merkezi’nin yaptığı kamuoyu yoklamaları, Ukrayna’daki savaşın başlamasından bu yana Putin’in onaylanma oranının yüzde 80’in üzerine çıktığını gösteriyor. Zelenskiy ise tam tersi yönde ilerliyor ve savaş uzadıkça giderek daha az rağbet görüyor.

Zelenskiy hükümeti iki cephede birden savaşıyor; kendi halkının büyük bir kısmına, özellikle de Rus azınlık ve dilsel kökenleri nedeniyle devlet düşmanı olarak yaftalanan ülkenin üçte birine karşı etnik temizliğe girişmiş durumda.

Dahası, Batı’nın savaş çabalarına katkıda bulunan, bitmeyecek gibi görünen teçhizat ve para yardımlarına rağmen Ukrayna, bu savaşı fena halde kaybediyor ve bunun bedelini en çok kendi yurttaşları ödüyor.

Zelenskiy, hükümetini ve makamındaki konumunu korumak için son haftaları ve ayları, Ukrayna içinde büyük bir temizlik yaparak geçirdi.

Sayısız üst düzey bakan, vali ve diğer Ukraynalı bürokratların yetkileri, elbette herhangi bir yasal süreç olmaksızın ellerinden alındı. Geçtiğimiz haftalarda Zelenskiy’in savunma bakan yardımcısı, devlet başkanlığı idaresi başkan yardımcısı ve başsavcı yardımcısı “yolsuzluk” iddiaları nedeniyle görevden alınan üst düzey şahsiyetlerden yalnızca birkaçı. Bu hadiseler arasında Zelenskiy’in içişleri bakanlığındaki en üst düzey üç yetkilinin Kiev’de bir “helikopter kazasında” öldürülmesi de var.

Ukrayna, düzenli olarak Avrupa’nın yolsuzluğun en çok olduğu ülkesi olarak gösterildiğinden yolsuzluk iddialarında kesinlikle büyük bir doğruluk payı mevcut. Fakat üst yönetimin yıldırım hızıyla sistematik olarak görevden alınmasının ardındaki motivasyonun kaynağı bu değil gibi görünüyor.

Devam etmekte olan bir savaşla karşı karşıya olmasına rağmen Zelenskiy’in zamanını siyasi rakipleriyle — Zelenskiy hükümetinin siyasi muhaliflerini yargısız infaz etmesinden sonra sadece hükümette görev yapmalarına izin verilenler — önemsiz meseleler yüzünden kamuoyu önünde atışmaya ayırdığı biliniyor. Bununla beraber daha önce devlet başkanlığına aday olma şansı yakalamış olan Kiev Belediye Başkanı ve eski popüler boks şampiyonu Vitaliy Kliçko ile alelen kavga ediyor.

Hafta sonu Ukrayna, savaş alanında bir dizi ağır kayıp daha verdi. Pazar günü Zelenskiy, Ukrayna’nın müşterek kuvvetlerini komuta eden ve 2022’nin mart ayında göreve atanan üst düzey generali Eduard Mihayloviç Moskalov’u kovdu. Ani kovma kararının gerekçesi belirtilmedi, ancak yüksek olasılıkla Ukrayna’nın ülkenin doğusundaki savaştan zarar görmüş Bahmut kasabasını elinde tutma mücadelesiyle ilgili.

Ana akım basın, nihayet Zelenskiy’in büyük temizlik harekatının yolsuzluğu önleme çabası değil, iktidarını koruma teşebbüsü olma ihtimalini gözetmeye başladı. Aslında bu yetkililerin rejimin bütünlüğünü tehdit ettikleri için görevden alınıyor olmaları çok daha muhtemel. Zelenskiy’in yabancı destekçileri ona yardım etmeyi sürdürebilirken kendine en yakın şahsiyetler de üzerine düşeni yapmalı. Savaşın sisi dağıldıkça Zelenskiy’in Ukrayna’nın rakipsiz lideri duruşunun balayı dönemi de sona erebilir. (emrekose.substack.com)